ASEAN ଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୱେଷଣ କରାଯାଉଥିବା AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ (୧) ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାର ଆବଶ୍ୟକତା
ପରିଚୟ:
ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ୍ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (AI) ର ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଗ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିପ୍ଳବ ଆଣୁଛି । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ସଂଗଠନ (ASEAN) ମଧ୍ୟ AI ର ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର, ନୈତିକତା ଏବଂ ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଣୟନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଛି । ଜାପାନ ଟ୍ରେଡ୍ ପ୍ରମୋସନ ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ (JETRO) ଦ୍ୱାରା ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇ ୮ ତାରିଖରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏଥିରେ ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉଛି । ଏହି ଲେଖାରେ, ଆମେ ASEAN ଦ୍ୱାରା AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କରାଯାଉଥିବା ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ଆଲୋଚନା କରିବା ।
ASEAN ର AI ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ:
ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ AI ର ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶରେ ଥିବା ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରିଛନ୍ତି । ଏହି କାରଣରୁ, ଅନେକ ଦେଶ AI କୁ ସେମାନଙ୍କର ଜାତୀୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । AI କୁ ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, କୃଷି, ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଶାସନ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଛି । ଏଥିସହିତ, AI ର ପ୍ରୟୋଗ ସହିତ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ନୈତିକ ଓ ଆଇନଗତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ସମଷ୍ଟିଗତ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ।
ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆହ୍ୱାନ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକତା:
AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଅନେକ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି:
- ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ଭିନ୍ନ ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା: ASEAN ସମୂହରେ ୧୦ଟି ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଛନ୍ତି, ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଷ୍ଟ୍ରର ନିଜସ୍ୱ ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ନୀତି ରହିଛି । ଏହି ଭିନ୍ନତା ଏକ ସମାନ ଏବଂ ସମନ୍ୱିତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଣୟନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।
- AI ର ଅବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ପ୍ରକୃତି: AI ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଅତି ଶୀଘ୍ର ବିକଶିତ ହେଉଛି । ଏହି କାରଣରୁ, ବର୍ତ୍ତମାନର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନଗୁଡ଼ିକ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଅପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି । ଏଥିପାଇଁ, ଏକ ନମନୀୟ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ-ସମ୍ପନ୍ନ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
- ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ଣ୍ଣୟରେ ଜଟିଳତା: AI ଦ୍ୱାରା କୌଣସି କ୍ଷତି ଘଟିଲେ, କିଏ ଦାୟୀ ରହିବ ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରଶ୍ନ । କମ୍ପାନୀ, ଡେଭଲପର୍, ବ୍ୟବହାରକାରୀ ନା AI ନିଜେ ଦାୟୀ ରହିବ? ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ସ୍ପଷ୍ଟ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ଆଇନଗତ ସ୍ପଷ୍ଟତା ଆବଶ୍ୟକ ।
- ଡାଟା ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା: AI ପ୍ରଣୟନରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ଏହି ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମଜବୁତ ଆଇନଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
- ନୈତିକତା ଏବଂ ପକ୍ଷପାତ: AI ଆଲଗୋରିଦମ୍ରେ ପକ୍ଷପାତ (bias) ରହିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି, ଯାହା ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ । ଏହି ପକ୍ଷପାତକୁ ରୋକିବା ଏବଂ AI ର ନୈତିକ ବ୍ୟବହାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନଗତ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାର ଗୁରୁତ୍ୱ:
JETRO ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନରେ “ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାର” ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, କେବଳ ସାଧାରଣ ନୀତି ବା ସୁପାରିଶ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏପରି ଆଇନ ତିଆରି କରିବା ଯାହା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ ଏବଂ ଯାହାର ଉଲ୍ଲଂଘନ କଲେ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବ । ଏହି ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତା ନିମ୍ନଲିଖିତ କାରଣ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ:
- ନିଶ୍ଚିତତା ଏବଂ ସ୍ପଷ୍ଟତା: ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଆଇନ ବ୍ୟବସାୟ ଏବଂ ଉପଭୋକ୍ତାମାନଙ୍କୁ AI ର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ନିଶ୍ଚିତତା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରେ ।
- ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା: AI ର ନିରାପଦ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ବ୍ୟବହାରକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ମାନକ ଏବଂ ନିୟମାବଳୀ ଆବଶ୍ୟକ ।
- ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା: ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଢାଞ୍ଚା ଆବଶ୍ୟକ ।
- ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ମତି: ଅନେକ ଦେଶ AI ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନକ ଏବଂ ନିୟମାବଳୀ ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି । ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ସମାନ ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଢାଞ୍ଚା ଏହି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ମତି ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।
ASEAN ର ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ଦିଗ:
ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଏହି ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛନ୍ତି । ଏଥିରେ ସମ୍ମିଳନୀ, କର୍ମଶାଳା, ଏବଂ ତଥ୍ୟ ଆଦାନପ୍ରଦାନର ଆୟୋଜନ ସାମିଲ୍ ଅଛି । ଭବିଷ୍ୟତରେ, ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନଲିଖିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ:
- ଏକ ସମନ୍ୱିତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତି: ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରି ଏକ ସମନ୍ୱିତ ଏବଂ ସମାନ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବା ।
- ନିୟମାବଳୀ ଏବଂ ମାନକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ: AI ର ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ସ୍ପଷ୍ଟ ନିୟମାବଳୀ ଏବଂ ମାନକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ।
- ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି: AI ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
- ନୈତିକ ବିଚାରକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ: AI ର ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଗରେ ନୈତିକ ବିଚାର ଏବଂ ମାନବିକ ଅଧିକାରକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ।
- ଜନସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି: AI ର ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆଇନଗତ ପ୍ରଭାବ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜନସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
ଉପସଂହାର:
ASEAN ଦେଶଗୁଡ଼ିକ AI ର ଆଇନଗତ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଛନ୍ତି । JETRO ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, AI ର ସଫଳ ଏବଂ ନୈତିକ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ଆଇନଗତ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହି ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକର ସଫଳ ମୁକାବିଲା ଏବଂ ଏକ ମଜବୁତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଣୟନ ଦ୍ୱାରା ASEAN ଅଞ୍ଚଳରେ AI ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସର୍ବାଙ୍ଗୀଣ ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ । ଏହି ପ୍ରୟାସରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗ ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଆଦାନପ୍ରଦାନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ ।
AI ଖବର ପ୍ରଦାନ କରିଛି।
ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ Google Gemini ରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଛି:
2025-07-08 15:00 ରେ, ‘ASEANが模索するAIの法整備（1）求められる法的拘束力’ 日本貿易振興機構 ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହିତ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖ ଲେଖନ୍ତୁ। ଦୟାକରି ଓଡ଼ିଆରେ ଉତ୍ତର ଦିଅନ୍ତୁ।