ଆଣବିକ ଏକ୍ସ-ରେ ଲାଜର: ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ, ଯାହା ଆମକୁ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଗତର ଚିତ୍ର ଦେଖାଇବ!
ଲରେନ୍ସ ବର୍କଲି ନ୍ୟାସନାଲ୍ ଲ୍ୟାବୋରେଟୋରୀର ଏକ ମହାନ ଉଦ୍ଭାବନ!
୨୪ ଜୁନ୍ ୨୦୨୫ ରେ, ଲରେନ୍ସ ବର୍କଲି ନ୍ୟାସନାଲ୍ ଲ୍ୟାବୋରେଟୋରୀ (LBNL) ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଖବର ଦେଇଛି। ସେମାନେ “ଆଣବିକ ଏକ୍ସ-ରେ ଲାଜର” ନାମକ ଏକ ନୂତନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉଦ୍ଭାବନ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ପରିମାଣର ଜଗତର, ଯାହାକୁ ଆମେ ‘ଆଟୋସେକେଣ୍ଡ୍ ଇମେଜିଙ୍ଗ୍’ କହୁ, ତାହାର ଚିତ୍ର ଦେଖିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବ।
ଏହି ଉଦ୍ଭାବନ ଆମ ପାଇଁ କାହିଁକି ଏତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ଯାହା ଦେଖୁ, ତାହା ଆମର ଆଖିର ପରିସୀମା ଭିତରେ ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ବିଶ୍ୱରେ ଏମିତି ଅନେକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜିନିଷ ଅଛି, ଯାହାକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଆମର ସାଧାରଣ ଉପକରଣ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଅଣୁ (atom) ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ୍ (electron) ଭଳି ପାର୍ଟିକ୍ଲ୍ସ (particles) ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ହୋଇଥାନ୍ତି। ଏମାନେ କେତେ ଶୀଘ୍ର ଗତି କରନ୍ତି, କିପରି ଭାବରେ କାମ କରନ୍ତି, ତାହା ଜାଣିବା ବହୁତ କଷ୍ଟକର।
ଏହି ନୂତନ “ଆଣବିକ ଏକ୍ସ-ରେ ଲାଜର” ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରକାରର ଆଲୋକ (light) ତିଆରି କରେ, ଯାହାକୁ ଏକ୍ସ-ରେ କୁହାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ଏହି ଏକ୍ସ-ରେ ଅତି ଅଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ, ଅର୍ଥାତ୍ ଆଟୋସେକେଣ୍ଡ୍ (attosecond) ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ। ଏକ ସେକେଣ୍ଡର ଏକ ସେକ୍ଟିଲିଅନ୍ (sextillion) ଭାଗରେ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଏକ ଆଟୋସେକେଣ୍ଡ୍! ଏତେ ଶୀଘ୍ର କିଛି ଘଟୁଥିବା ବେଳେ, ତାହାର ଚିତ୍ର ନେବା ବହୁତ କଠିନ। କିନ୍ତୁ ଏହି ଲାଜର ତାହା ସମ୍ଭବ କରିପାରିବ।
ଏହା କିପରି କାମ କରେ?
ଏହି ଲାଜର ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କିଛି ଅତି ଉଚ୍ଚ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଲେଜର (laser) ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଲେଜରଗୁଡ଼ିକ ଏକ ଖାସ୍ ପ୍ରକାରର ପଦାର୍ଥ (material) ଉପରେ ପଡ଼ିଲେ, ତାହା ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଏକ୍ସ-ରେ ଫଟନ୍ (photon) ତିଆରି କରେ। ଏହି ଫଟନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ଖୁବ୍ ଅଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥାନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଆଟୋସେକେଣ୍ଡ୍ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଏକ୍ସ-ରେ ଫଟନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ଆମେ ଯେଉଁ ଜିନିଷର ଚିତ୍ର ନେବାକୁ ଚାହୁଁ, ତାହା ଉପରେ ପଡ଼ି ଫେରି ଆସେ। ସେହି ଫେରି ଆସୁଥିବା ଫଟନ୍ ଗୁଡ଼ିକର ଠିକଣା ତଥ୍ୟ (data) ସଂଗ୍ରହ କରି, ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ତାହାର ଏକ ଛବି ତିଆରି କରିପାରନ୍ତି। ଏହି ଛବି ଦେଖି ଆମେ ଅଣୁମାନଙ୍କର ଗତି ବିଧି, ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା (chemical reactions) ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଘଟଣାବଳୀକୁ ଖୁବ୍ ସହଜରେ ବୁଝି ପାରିବା।
ଏହାର ଉପଯୋଗ କ’ଣ ହେବ?
ଏହି ଉଦ୍ଭାବନ ବିଜ୍ଞାନର ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ରାନ୍ତି ଆଣିବ:
- ବିଜ୍ଞାନର ରହସ୍ୟ ଉଦ୍ଘାଟନ: ଅଣୁମାନେ କିପରି ଏକାଠି ହୋଇ ନୂତନ ପଦାର୍ଥ ତିଆରି କରନ୍ତି, ତାହା ଆମେ ଖୁବ୍ ସହଜରେ ଦେଖିପାରିବା। ଔଷଧ ତିଆରି, ନୂଆ ଧାତୁ (metal) ତିଆରି, ଏବଂ ଶକ୍ତି (energy) ସଂରକ୍ଷଣର ନୂଆ ଉପାୟ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଏହା ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
- ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଉପକରଣର ଉନ୍ନତି: ସାମ୍ପ୍ରତିକ କମ୍ପ୍ୟୁଟର (computer), ଟେଲିଫୋନ୍ (telephone) ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଉପକରଣ (electronic devices) କିପରି କାମ କରନ୍ତି, ତାହା ଅଣୁ ସ୍ତରରେ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଏହା ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆମେ ଆହୁରି ଅଧିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ କ୍ଷମତାଶାଳୀ ଉପକରଣ ତିଆରି କରିପାରିବା।
- ଜୀବ ବିଜ୍ଞାନ (Biology) ଓ ଚିକିତ୍ସା (Medicine): ଶରୀର ଭିତରେ ଥିବା ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯେମିତିକି DNA ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ତାହାକୁ ଖୁବ୍ ଠିକ ଭାବରେ ଦେଖିବା ସମ୍ଭବ ହେବ। ଏହା ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ନୂଆ ରାସ୍ତା ଖୋଲିବ।
ଆମ ଭବିଷ୍ୟତ କିପରି ବଦଳିବ?
ଏହି “ଆଣବିକ ଏକ୍ସ-ରେ ଲାଜର” ଖୁବ୍ ଛୋଟ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଗତର ଦ୍ୱାର ଖୋଲି ଦେଇଛି। ଏହା ଆମକୁ ପ୍ରକୃତିର ଅନେକ ରହସ୍ୟ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବ। ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସାହଜନକ ସମୟ, କାରଣ ସେମାନେ ଏହି ନୂତନ ଉପକରଣ ବ୍ୟବହାର କରି ନୂଆ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିପାରିବେ।
ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ’ଣ ବାର୍ତ୍ତା?
ପିଲାମାନେ, ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଜଗତ। ଏହି ଉଦ୍ଭାବନ ଭଳି ଆହୁରି ଅନେକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଜିନିଷ ଅଛି, ଯାହା ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଶିଖାଇବ। ଯଦି ତୁମେ ବି ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଗତର ରହସ୍ୟ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିବାରେ ଆଗ୍ରହୀ, ତେବେ ଆଜି ହିଁ ବିଜ୍ଞାନ ପଢିବା ଆରମ୍ଭ କର। ତୁମେ ମଧ୍ୟ ଏକଦିନ ଏହି ମହାନ୍ ଉଦ୍ଭାବନର ଅଂଶୀଦାର ହୋଇପାରିବ!
Atomic X-ray Laser Opens Door to Attosecond Imaging
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-06-24 16:00 ରେ, Lawrence Berkeley National Laboratory ‘Atomic X-ray Laser Opens Door to Attosecond Imaging’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।