ଭାଷା ମଡେଲ୍ଗୁଡ଼ିକ ଗତିଶୀଳ ପରିସ୍ଥିତିର ଅନୁମାନ କିପରି କରନ୍ତି? ଗଣିତର ଅଦ୍ଭୁତ ଉପାୟ
ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଜଗତ, ଯାହା ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ଜଟିଳ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଆଜି ଆମେ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆକର୍ଷଣୀୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆବିଷ୍କାର ବିଷୟରେ ଜାଣିବା, ଯାହା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଉତ୍ସାହିତ କରିବ।
MIT ଠାରୁ ଏକ ନୂଆ ଆବିଷ୍କାର
୨୧ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୫ ରେ, ମାସାଚୁସେଟ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (MIT) ଏକ ଗବେଷଣା ପ୍ରକାଶ କରିଛି। ଏହି ଗବେଷଣାର ଶୀର୍ଷକ ହେଉଛି “The unique, mathematical shortcuts language models use to predict dynamic scenarios”। ଏହି ଶୀର୍ଷକଟି ଟିକେ କଠିନ ଲାଗୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଏହାର ଭିତରେ ଲୁଚି ରହିଛି ଅନେକ ମଜାଦାର କଥା।
ଭାଷା ମଡେଲ୍ କ’ଣ?
ଆଜିକାଲି ଆମେ ଅନେକ କମ୍ପ୍ୟୁଟର କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖୁ, ଯେପରିକି ଗୁଗଲ୍ ଟ୍ରାନ୍ସଲେଟ୍, ଚାଟ୍ଜିପିଟି ଭଳି ଟୁଲ୍। ଏଗୁଡ଼ିକ ସବୁ “ଭାଷା ମଡେଲ୍” (Language Models) ଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ଭାଷା ମଡେଲ୍ ହେଉଛି କମ୍ପ୍ୟୁଟର ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍, ଯାହା ମଣିଷର ଭାଷାକୁ ବୁଝିପାରେ ଏବଂ ନୂଆ ଭାଷା ତିଆରି କରିପାରେ। ଏମାନେ କେବଳ ଶବ୍ଦ ଯୋଡିବା ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନେ ଭବିଷ୍ୟତରେ କ’ଣ ଘଟିବାକୁ ଯାଉଛି ତାହାର ଅନୁମାନ ମଧ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି।
“ଗତିଶୀଳ ପରିସ୍ଥିତି” କ’ଣ?
“ଗତିଶୀଳ ପରିସ୍ଥିତି” (Dynamic Scenarios) କହିଲେ ଆମେ ବୁଝିବା ସେହି ସବୁ ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ସମୟ ସହିତ ବଦଳୁଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ:
- ଖେଳ: ଫୁଟ୍ବଲ୍ ଖେଳ ସମୟରେ ଖେଳାଳିମାନେ କୁଆଡେ ଯିବେ, ବଲ୍ କୁଆଡେ ଗତି କରିବ ତାହା ଅନୁମାନ କରିବା।
- ଟ୍ରାଫିକ୍: ରାସ୍ତାରେ ଗାଡିଗୁଡିକ କିପରି ଚଳାଚଳ କରିବ, କେଉଁଠି ଜାମ୍ ହେବ ତାହାର ଅନୁମାନ କରିବା।
- କଥାବାର୍ତ୍ତା: ଆମେ କାହା ସହିତ କଥା ହେବା ବେଳେ, ଆମର ପରବର୍ତ୍ତୀ କଥା କ’ଣ ହେବ ତାହାର ଅନୁମାନ କରିବା।
MIT ଗବେଷଣାର ମଜା କ’ଣ?
MIT ର ଗବେଷକମାନେ ଖୁବ୍ ଗୋଟିଏ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ କଥା ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଦେଖିଲେ ଯେ ଭାଷା ମଡେଲ୍ ଗୁଡିକ ଏହି ଗତିଶୀଳ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଏକ ବିଶେଷ ଧରଣର “ଗଣିତ” ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ଏହାକୁ ସେମାନେ “ଏକକ, ଗଣିତଜ୍ଞ ଶର୍ଟକଟ୍” (unique, mathematical shortcuts) କହିଛନ୍ତି।
ଏହାର ଅର୍ଥ କ’ଣ? ଧରାଯାଉ, ଆପଣ ଏକ ଲମ୍ବା ରାସ୍ତାରେ ଚାଲୁଛନ୍ତି। ସେହି ରାସ୍ତାରେ କଣ ଘଟିବ ତାହା ବୁଝିବା ପାଇଁ ଆପଣ କେବଳ ଗୋଟିଏ ରାସ୍ତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ବଦଳରେ, ରାସ୍ତାର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶରେ ଥିବା ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ପର୍କ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି। ଭାଷା ମଡେଲ୍ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଏହିଭଳି କିଛି କରନ୍ତି।
ସେମାନେ ଗୋଟିଏ ପରିସ୍ଥିତିର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ଦେଖନ୍ତି ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଗଣିତଜ୍ଞ ସମ୍ପର୍କକୁ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଧରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାରର “ଗଣିତର ଡାଏରେକ୍ଟ ଟିକେଟ୍” ପରି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ କୌଣସି ଜିନିଷକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ଛୋଟ ଛୋଟ ଘଟଣାକୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ କରି ନଦେଖି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପର୍କକୁ ତୁରନ୍ତ ଧରିପାରନ୍ତି।
ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
- ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହ ବୃଦ୍ଧି: ଆମେ ଯେଉଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରୁଛୁ, ତାହା ଭିତରେ କେତେ ଗଣିତ ଲୁଚି ରହିଛି ତାହା ଜାଣିଲେ, ଆମର ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ିବ।
- ଭବିଷ୍ୟତର ଜ୍ଞାନ: ଏହି ଗବେଷଣା ଜଣାଉଛି ଯେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର କେବଳ ଆଦେଶ ପାଳନ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଜଟିଳ କଥାକୁ ଗଣିତର ସାହାଯ୍ୟରେ ବୁଝିପାରନ୍ତି। ଏହା ଆମକୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆହୁରି ଉନ୍ନତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ତିଆରି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
- ଗଣିତର ଉପଯୋଗିତା: ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ ଭାବୁ, ଗଣିତ କେବଳ ପାଠପଢାରେ ଲାଗେ। କିନ୍ତୁ ଏହି ଗବେଷଣା ପ୍ରମାଣ କରୁଛି ଯେ ଗଣିତ ଆମର ଜୀବନର ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏପରିକି କମ୍ପ୍ୟୁଟରର ଭାଷା ବୁଝିବାରେ ମଧ୍ୟ କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
ଆହୁରି କ’ଣ ଜଣାପଡିଲା?
MIT ର ଏହି ଗବେଷଣା ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛି ଯେ ଏହି “ଗଣିତଜ୍ଞ ଶର୍ଟକଟ୍” ଗୁଡ଼ିକ କମ୍ପ୍ୟୁଟରକୁ ଅଧିକ ସମର୍ଥ କରନ୍ତି। ସେମାନେ ଯାହା ଶିଖନ୍ତି ତାହାକୁ ଅଧିକ ଭଲ ଭାବରେ ମନେ ରଖିପାରନ୍ତି ଏବଂ ଆହୁରି ଶୀଘ୍ର ନୂଆ କଥା ଶିଖିପାରନ୍ତି। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାରର “ମସ୍ତିଷ୍କର ଉନ୍ନତି” ପରି, ଯାହା କମ୍ପ୍ୟୁଟରକୁ ଆହୁରି ବୁଦ୍ଧିମାନ କରେ।
ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା
ଏହି ଗବେଷଣା ଆମକୁ ଶିଖାଉଛି ଯେ ଆମେ ଯାହା କହୁ, କରୁ ତାହାର ମୂଳରେ କେତେକ ଗଣିତର ନିୟମ ଲୁଚି ରହିଛି। ଏହା ଆମକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ଉଚିତ ଯେ ଆମେ ସବୁବେଳେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା, ନୂଆ ଜିନିଷ ଶିଖିବା ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଗଣିତକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା। ହୁଏତ ଆପଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ଜଣେ ଆସନ୍ତାକାଲି ଏଭଳି ଏକ ବଡ ଆବିଷ୍କାର କରିବ। ବିଜ୍ଞାନକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତୁ, ଭବିଷ୍ୟତ ଆପଣଙ୍କ ହାତରେ!
The unique, mathematical shortcuts language models use to predict dynamic scenarios
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-21 12:00 ରେ, Massachusetts Institute of Technology ‘The unique, mathematical shortcuts language models use to predict dynamic scenarios’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।