ଫେସବୁକରେ ପାସକୀ: ଏକ ସହଜ ଓ ସୁରକ୍ଷିତ ପ୍ରବେଶ ଉପାୟ (ବିଜ୍ଞାନର ଆଲୋକରେ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ)
ନମସ୍କାର ପିଲାବନ୍ଧୁ ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ! ଆଜି ଆମେ ଏକ ବହୁତ ରୋଚକ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଯାଉଛୁ, ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଆମେ ଫେସବୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମୟରେ ଦେଖିଥାଉ – ସାଇନ୍ ଇନ୍ (Sign In) ବା ପ୍ରବେଶ କରିବା।
Meta କହିଛନ୍ତି କ’ଣ?
ଜୁନ୍ ୧୮, ୨୦୨୫, ୪ଟା ସମୟରେ Meta (ଯେଉଁମାନେ ଫେସବୁକ, ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମ ଇତ୍ୟାଦି ତିଆରି କରିଛନ୍ତି) ଏକ ନୂଆ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଫେସବୁକରେ ଏବେ “ପାସକୀ” (Passkeys) ବ୍ୟବହାର କରିହେବ। ଏହା ଫେସବୁକରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଆହୁରି ସହଜ ଓ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଦେବ।
ପାସକୀ କ’ଣ? ଏହା କିପରି କାମ କରେ? (ଏକ ବିଜ୍ଞାନୀ ଦୃଷ୍ଟିରେ)
ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ଫେସବୁକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ୟୁଜରନେମ (Username) ଓ ପାସୱାର୍ଡ (Password) ବ୍ୟବହାର କରୁ। କିନ୍ତୁ ପାସୱାର୍ଡ ମନେ ରଖିବା କେତେବେଳେ କେତେବେଳେ କଷ୍ଟକର ହୋଇଯାଏ, ତା’ପରେ ଏହାକୁ ହ୍ୟାକ (Hack) କରିବାର ବି ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ।
ପାସକୀ ହେଉଛି ଏକ ନୂଆ ଓ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଟେକନୋଲୋଜି। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର “ଡିଜିଟାଲ୍ ଚାବି” (Digital Key) ଭଳି କାମ କରେ। ଏହା କୌଣସି ପାସୱାର୍ଡ ଭଳି ଲେଖାଯିବା ଭଳି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ଏକ ଗୁପ୍ତ କୋଡ୍ (Secret Code) ଭଳି, ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ଫୋନ୍, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବା ଟାବଲେଟ୍ ଭଳି ଡିଭାଇସରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ରହିଥାଏ।
ଏହି କୋଡ୍ ତିଆରି ହେବାବେଳେ ଦୁଇଟି ଭାଗ ଥାଏ:
- ପବ୍ଲିକ କୀ (Public Key): ଏହା ଫେସବୁକ ଭଳି ୱେବସାଇଟ୍ ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଥାଏ।
- ପ୍ରାଇଭେଟ କୀ (Private Key): ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଡିଭାଇସରେ ଲୁଚି ରହିଥାଏ।
ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଫେସବୁକରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚାହିଁବେ, ଆପଣଙ୍କ ଡିଭାଇସରେ ଥିବା ପ୍ରାଇଭେଟ କୀ, ଫେସବୁକର ପବ୍ଲିକ କୀ ସହିତ ମିଶି ଏକ “ଡିଜିଟାଲ୍ ସ୍ୱାକ୍ଷର” (Digital Signature) ତିଆରି କରେ। ଏହି ସ୍ୱାକ୍ଷର ହିଁ ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ଆପଣ ହିଁ ଆକାଉଣ୍ଟର ପ୍ରକୃତ ମାଲିକ।
ଏହାକୁ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷିତ କ’ଣ କରେ?
- ଅଧିକ ମଜବୁତ: ପାସୱାର୍ଡ ଭଳି ଏହାକୁ ମନେ ରଖିବା ବା ଲେଖିବା ଦରକାର ନାହିଁ। ଏହା ଫିସିଙ୍ଗ (Phishing) ଭଳି ମାଳ ଖାଇବା (Attacks) ରୁ ରକ୍ଷା କରେ।
- ହ୍ୟାକ କରିବା କଷ୍ଟକର: ଏହି ଡିଜିଟାଲ୍ କୀ ଗୁଡ଼ିକ ଖୁବ୍ ଗୋପନୀୟ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ବାହାରୁ ହ୍ୟାକ୍ କରିବା ବହୁତ କଷ୍ଟକର।
- ସହଜ ବ୍ୟବହାର: କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ଡିଭାଇସ ଅନଲକ୍ କରିବା (ଯେପରି ଫିଙ୍ଗରପ୍ରିଣ୍ଟ, ଫେସ୍ ରେକଗ୍ନିସନ୍ ବା ପିନ୍) ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଫେସବୁକରେ ପ୍ରବେଶ କରିହେବ।
ଆମେ କିପରି ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା?
ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଡିଭାଇସ (ଫୋନ୍ ବା କମ୍ପ୍ୟୁଟର) ପାସକୀ ସପୋର୍ଟ କରେ, ତେବେ ଫେସବୁକ ସେଟିଂସ (Settings) ରେ ଯାଇ ଆପଣ ପାସକୀ ତିଆରି କରିପାରିବେ। ଏହାପରେ ଆପଣଙ୍କ ୟୁଜରନେମ ଓ ପାସୱାର୍ଡ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ।
ବିଜ୍ଞାନ କିପରି ଆମ ଜୀବନକୁ ସହଜ କରୁଛି?
ଏହି ପାସକୀ ଟେକନୋଲୋଜି ହେଉଛି ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଟେକନୋଲୋଜିର ଏକ ଉଦାହରଣ, ଯାହା ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ ଆହୁରି ସୁରକ୍ଷିତ ଓ ସୁବିଧାଜନକ କରୁଛି। ଆଜିର ପିଲାମାନେ ଏହିସବୁ ନୂଆ ଟେକନୋଲୋଜି ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ଉଚିତ। କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାଇନ୍ସ (Computer Science), କ୍ରିପ୍ଟୋଗ୍ରାଫି (Cryptography) (ଯାହା ଏହି ଗୋପନୀୟ କୋଡ୍ ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ) ଭଳି ବିଷୟ ଗୁଡ଼ିକରେ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଇବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ଆମକୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏହିଭଳି ଆହୁରି ଉନ୍ନତ ଟେକନୋଲୋଜି ତିଆରି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
ଆଶା କରୁଛୁ, ଏହି ବିଷୟଟି ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗିଛି ଏବଂ ଏହା ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆପଣଙ୍କ ଆଗ୍ରହକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇବ। ଧନ୍ୟବାଦ!
Introducing Passkeys on Facebook for an Easier Sign-In
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-06-18 16:00 ରେ, Meta ‘Introducing Passkeys on Facebook for an Easier Sign-In’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।