ଛୁଟି କାଟୁଥିବା ଲୋକମାନେ କାହିଁକି ଏତେ ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି? ଏକ ବିଜ୍ଞାନ ଭିତ୍ତିକ ଆଲୋଚନା
ଓହିଓ ଷ୍ଟେଟ୍ ୟୁନିଭର୍ସିଟି (Ohio State University) ଦ୍ୱାରା ଜୁଲାଇ ୧୦, ୨୦୨୫ ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଆମେରିକାରେ ଛୁଟି କାଟୁଥିବା ଲୋକମାନେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୨ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି। ଏହି ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଆମକୁ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ। କିନ୍ତୁ ଏହା କାହିଁକି ହୁଏ? ଏଥିରେ କଣ ବିଜ୍ଞାନର କିଛି ଭୂମିକା ଅଛି? ଆସନ୍ତୁ ଏହାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ କିଛି ବିଜ୍ଞାନ ଭିତ୍ତିକ କାରଣ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିବା।
ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେବାର କାରଣ:
- ଅଧିକ କିଣିବା: ଛୁଟିରେ ଥିବା ବେଳେ ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ ଆବଶ୍ୟକତାଠାରୁ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟ କିଣି ନେଉ। ଏହାକୁ ‘ଅଧିକ ସଂଗ୍ରହ’ (Over-acquisition) କୁହାଯାଏ। ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ଛୁଟି ସମୟରେ ଅଧିକ ଉତ୍ସାହିତ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଠିକ ଭାବରେ ଆକଳନ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇପଡେ। ଏହାକୁ ‘ଅସଂଯମୀ କ୍ରୟ’ (Impulse buying) ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇପାରେ।
- ଖରାପ ସଂରକ୍ଷଣ: ଛୁଟି ଯାଉଥିବା ଘରଗୁଡିକରେ ଖାଦ୍ୟକୁ ଠିକ ଭାବରେ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିବା କିମ୍ବା ଲୋକମାନେ ସେହି ବିଷୟରେ ଅବଗତ ନଥିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ କାରଣ। ଖାଦ୍ୟ ଖରାପ ହେବା ପଛରେ ‘ମାଇକ୍ରୋଅର୍ଗାନିଜମ’ (Microorganisms) ଯେପରିକି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ (Bacteria) ଓ ଫଙ୍ଗସ୍ (Fungus) ରହିଛନ୍ତି। ଏହି ଅଣୁଜୀବମାନେ ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ଶର୍କରା ଏବଂ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଖାଇ ବଢିଥାନ୍ତି, ଯାହା ଫଳରେ ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ତାପମାତ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରତା ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନ ଉପରେ ଏମାନଙ୍କ ବୃଦ୍ଧି ନିର୍ଭର କରେ।
- ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଅଭ୍ୟାସ: ଛୁଟିରେ ଥିବା ଲୋକମାନେ ଘରର ରୋଷେଇ ଠାରୁ ଭିନ୍ନ ପରିବେଶରେ ରହନ୍ତି। ତେଣୁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ମାତ୍ରା ଏବଂ ଉପାୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ। କେତେକ ଲୋକ ଛୁଟିରେ ଥିବା ବେଳେ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ଅଧିକ ପରିଶ୍ରମ ମନେ କରନ୍ତି ଏବଂ ଅନେକ ସମୟରେ ଖାଦ୍ୟ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ତାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଅନ୍ତି।
- ସଚେତନତାର ଅଭାବ: ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେବା ବିଷୟରେ ଅନେକ ଲୋକ ସଚେତନ ନୁହଁନ୍ତି। ଖାଦ୍ୟ କେତେ ଅଳ୍ପ ସମୟରେ ଖରାପ ହୋଇପାରେ, ତାକୁ କିପରି ସଠିକ ଭାବେ ରଖାଯାଇପାରେ, ଏବଂ ଖାଦ୍ୟର ଜୀବନକାଳ (Shelf-life) କଣ – ଏହି ସବୁ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନର ଅଭାବ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟର ଏକ ବଡ କାରଣ।
ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ:
ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ କମ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଉପାୟ କହିଛି:
- ଫ୍ରିଜିଙ୍ଗ (Freezing): ଖାଦ୍ୟକୁ ଠିକ ତାପମାତ୍ରାରେ ଫ୍ରିଜ୍ କରିବା ଦ୍ୱାରା ତା’ର ଜୀବନକାଳ ବଢିଯାଏ। ଫ୍ରିଜ୍ ତାପମାତ୍ରା କେବଳ ଖରାପ କରୁଥିବା ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧିକୁ ଅଟକାଇ ଦେଇଥାଏ।
- ଡିହାଇଡ୍ରେସନ (Dehydration): ଖାଦ୍ୟରୁ ଜଳ ବାହାର କରିଦେବା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଅଣୁଜୀବମାନେ ବଢିପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହା ଖାଦ୍ୟକୁ ଅଧିକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
- ପ୍ୟାକେଜିଙ୍ଗ୍ (Packaging): ଖାଦ୍ୟକୁ ଠିକ ଭାବେ ପ୍ୟାକ କରିବା ଦ୍ୱାରା ତାହା ବାହାରର ଅଣୁଜୀବ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନ ସଂସ୍ପର୍ଶରୁ ରକ୍ଷା ପାଇଥାଏ। ୱାକ୍ୟୁମ ସିଲିଙ୍ଗ୍ (Vacuum sealing) ଏହାର ଏକ ଉତ୍ତମ ଉଦାହରଣ।
ଆମେ କଣ କରିପାରିବା?
- ଯୋଜନା କରନ୍ତୁ: ଛୁଟିରେ କଣ ଖାଇବେ, ତାକୁ ତାଲିକା କରି କିଣନ୍ତୁ।
- ଠିକ ଭାବେ ରଖନ୍ତୁ: କିଣିଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ଫ୍ରିଜ୍, ଫ୍ରିଜର୍ ଏବଂ ଘରର ତାପମାତ୍ରାରେ ଠିକ ଭାବେ ରଖନ୍ତୁ।
- ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ: ଘରେ ଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ।
- ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା ଖାଦ୍ୟର ମାତ୍ରା: ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ।
- ଅବଶିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟର ବ୍ୟବହାର: ବଳକା ଖାଦ୍ୟକୁ ଫ୍ରିଜ୍ କରି କିମ୍ବା ତାକୁ ନଷ୍ଟ ନକରି ଅନ୍ୟ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରିବାରେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
ଏହି ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ନଷ୍ଟ କମ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ପ୍ରୟାସ କରିବା ଉଚିତ। ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଏଥିପାଇଁ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ। ଯଦି ଆପଣ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହୀ, ତେବେ ଖାଦ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନ (Food Science) ଏବଂ ପରିବେଶ ବିଜ୍ଞାନ (Environmental Science) ଭଳି ବିଷୟଗୁଡିକ ଉପରେ ଅଧିକ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ। ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ଏହିପରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
US vacation renters waste $2 billion worth of food annually
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-10 11:48 ରେ, Ohio State University ‘US vacation renters waste $2 billion worth of food annually’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।