ଆକାଶଗଙ୍ଗାର ଗନ୍ଧମୟ ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରୁଛି XRISM ଉପଗ୍ରହ!
ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ଆମର ନିଜସ୍ୱ ଆକାଶଗଙ୍ଗା, ଯେଉଁଠାରେ ଆମ ଘର ପୃଥିବୀ ଅଛି, ତା’ ଭିତରେ କ’ଣ ଲୁଚି ରହିଛି? ୟୁନିଭର୍ସିଟି ଅଫ୍ ମିଚିଗାନ୍ର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏକ ନୂଆ ଉପଗ୍ରହ, ଯାହାର ନାମ XRISM, ତା’କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆକାଶଗଙ୍ଗାର ଗନ୍ଧମୟ ତତ୍ତ୍ୱ (ସଲଫର) ର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଖବରଟି ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇ ୨୪ ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ଏବଂ ଏହା ଆମକୁ ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନରେ ଏକ ନୂଆ ଦିଗନ୍ତ ଖୋଲିଦେଇଛି।
XRISM କ’ଣ?
XRISM ହେଉଛି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉପଗ୍ରହ, ଯାହା ମହାକାଶରୁ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥରୁ ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବା ଏକ୍ସ-ରେ (X-rays) କୁ ଠିକ ଭାବରେ ଧରିପାରେ। ଆମେ ଯେଉଁ ଆଲୋକ ଦେଖୁ, ତା’ଠାରୁ ଏକ୍ସ-ରେ ଭିନ୍ନ ଏକ ରଶ୍ମି। ଏହି ରଶ୍ମିଗୁଡ଼ିକ ଅତି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ସେମାନେ ପଦାର୍ଥର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଗଠନ ବିଷୟରେ ବହୁତ କିଛି କହିପାରନ୍ତି। XRISM ରେ ଏପରି ଉନ୍ନତ କ୍ୟାମେରା ଅଛି, ଯାହା ମହାକାଶର ଅତି ଦୂରରୁ ଆସୁଥିବା ଏହି କ୍ଷୀଣ ଏକ୍ସ-ରେ କୁ ମଧ୍ୟ ଠିକ ଭାବରେ ଧରିପାରେ।
ସଲଫର (ଗନ୍ଧକ) କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ଆପଣମାନେ ସଲଫରକୁ ଗନ୍ଧକ ଭାବରେ ଜାଣିଥିବେ। ଏହା ଆମର ଜୀବନ ପାଇଁ ଅତି ଆବଶ୍ୟକୀୟ। ଖାଦ୍ୟରେ, ଔଷଧରେ, ଏପରିକି ଆମ ଶରୀରରେ ମଧ୍ୟ ସଲଫର ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି, ସଲଫର ମହାକାଶରେ ମଧ୍ୟ ଥାଏ? ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମହାକାଶର ବିଭିନ୍ନ ଘଟଣା, ଯେପରିକି ସୁପରନୋଭା (Supernova) ବିସ୍ଫୋରଣ, ତା’ର ଅବଶେଷମାନଙ୍କରେ ସଲଫରକୁ ଖୋଜନ୍ତି। ଏହି ସଲଫରରୁ ମିଳୁଥିବା ଏକ୍ସ-ରେ, ସେହି ବିସ୍ଫୋରଣ କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା, କେଉଁଠାରେ ତା’ର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଛି, ତା’ର ଉତ୍ତାପ କେତେ, ଏସବୁ ଜାଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
XRISM କ’ଣ ଦେଖିଲା?
XRISM ଉପଗ୍ରହ, ଆମ ଆକାଶଗଙ୍ଗାରେ ଥିବା କିଛି ବିଶେଷ ଅଞ୍ଚଳରୁ ସଲଫରରୁ ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବା ଏକ୍ସ-ରେ କୁ ଠିକ ଭାବରେ ଧରିଛି। ଏହି ଫଟୋଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ସୁନ୍ଦର ନୁହେଁ, ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଦେଇଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏହି ଏକ୍ସ-ରେ ରଶ୍ମି ଗୁଡ଼ିକର ଶକ୍ତି, କେଉଁଠୁ ଆସୁଛି, ତା’ର ଉତ୍ତାପ କେତେ – ଏସବୁ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଛି। ଏହା ଆମକୁ ଆକାଶଗଙ୍ଗାରେ ଘଟୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଘଟଣା, ଯେପରିକି ତାରାମାନଙ୍କ ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ, କୃଷ୍ଣ ବିବର (Black hole) ର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ତା’ର ସଠିକ ଧାରଣା ଦେଇପାରିବ।
ଏହା କାହିଁକି ଆମ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
- ବିଜ୍ଞାନକୁ ବୁଝିବା: ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିବା ତଥ୍ୟ, ଆମ ବିଶ୍ୱ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ତା’ର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
- ନୂଆ ଉଦ୍ଭାବନ: ଏହିପରି ଗବେଷଣା, ଭବିଷ୍ୟତରେ ନୂଆ ଉପକରଣ, ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ତିଆରି କରିବାରେ ପ୍ରେରଣା ଦେବ।
- କିଶୋର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା: ଆପଣମାନେ ଯଦି ମହାକାଶ, ତାରା, ଗ୍ରହ, ଏସବୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ, ତେବେ XRISM ଉପଗ୍ରହର ଏହି କାମ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରିବ। ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏପରି କିଛି କରିପାରନ୍ତି!
ଆଗକୁ କ’ଣ?
XRISM ଉପଗ୍ରହ ଏହିସବୁ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଆଗକୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ଆକାଶଗଙ୍ଗାର ଅନେକ ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବ। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଉତ୍ସାହିତ ଏବଂ ଆଶାବାଦୀ ଯେ ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଆମକୁ ମହାକାଶ ବିଷୟରେ ଅନେକ ନୂଆ କଥା ଶିଖାଇବ।
ଏହି ଉପଲବ୍ଧି, ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ମହାନ ପଦକ୍ଷେପ। ଏହା ଆମକୁ ଶିଖାଏ ଯେ, ସାଧାରଣ ମନୁଷ୍ୟର ସାହସ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟ, ଅସମ୍ଭବକୁ ସମ୍ଭବ କରିପାରେ। ଆସନ୍ତୁ, ଆମେ ସମସ୍ତେ ମିଶି ମହାକାଶର ଏହି ରୋମାଞ୍ଚକର ଯାତ୍ରାରେ ସାମିଲ ହୋଇ, ବିଜ୍ଞାନର ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବା!
XRISM satellite takes X-rays of Milky Way’s sulfur
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-24 19:15 ରେ, University of Michigan ‘XRISM satellite takes X-rays of Milky Way’s sulfur’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।