ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ କିପରି ଯତ୍ନ ନେବା ଶିଖେ?
University of Southern California (USC) ରେ, ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇ ୨୯ ତାରିଖ ଦିନ ତିନିଟା ଦଶରେ “How the brain learns to care” ଶୀର୍ଷକ ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ଏହି ଗବେଷଣା ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ କିପରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯତ୍ନ ଏବଂ ସହାନୁଭୂତି ପ୍ରକାଶ କରିବା ଶିଖେ ତାହା ବୁଝାଇବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ। ଏହି ଲେଖାଟି ପିଲା ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସହଜ ଭାଷାରେ ବୁଝାଇବା ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖାଯାଇଛି।
ମସ୍ତିଷ୍କ ଏବଂ ଯତ୍ନ: ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ସମ୍ପର୍କ
ଆମେ ସମସ୍ତେ ମଣିଷ, ଏବଂ ମଣିଷର ପ୍ରକୃତି ହେଉଛି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ସେମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ନେବା। ଏହା କେବଳ ଆମର ମନୁଷ୍ୟତ୍ୱ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ଏକ ବିଶେଷ କାର୍ଯ୍ୟ। USC ର ଏହି ଗବେଷଣା ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ଏହି ଗୁପ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଛି।
ଆଇନାରେ ଦେଖୁଥିବା ମସ୍ତିଷ୍କ: ମିରର ନ୍ୟୁରୋନ୍ସ
ଆପଣ କେବେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଛନ୍ତି କି, ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କାହାକୁ କଷ୍ଟ ପାଉଥିବାର ଦେଖନ୍ତି, ଆପଣଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଟିକେ ଅସ୍ୱସ୍ତି ଲାଗେ? କିମ୍ବା ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କାହାକୁ ଖୁସିରେ ଦେଖନ୍ତି, ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଖୁସି ହୋଇଯାନ୍ତି? ଏହା ପଛରେ ରହିଛି ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାଦାନ – ମିରର ନ୍ୟୁରୋନ୍ସ।
ଏହି ମିରର ନ୍ୟୁରୋନ୍ସ ଆଇନାର ଭଳି କାମ କରେ। ଯେତେବେଳେ ଆମେ କାହାକୁ କୌଣସି କାମ କରୁଥିବାର ଦେଖୁ, ଏହି ନ୍ୟୁରୋନ୍ସ ସେହି କାମକୁ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ମଧ୍ୟ କରିବାର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କାହାକୁ ଖାଉଥିବାର ଦେଖନ୍ତି, ଆପଣଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଖାଇବାର ସ୍ପୃହା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇପାରେ। ଏହିପରି, ଯେତେବେଳେ ଆମେ କାହାକୁ କଷ୍ଟ ପାଉଥିବାର ଦେଖୁ, ମିରର ନ୍ୟୁରୋନ୍ସ ଆମକୁ ସେହି କଷ୍ଟର ଅନୁଭବ କରାଏ, ଯାହା ଫଳରେ ଆମେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ସହାନୁଭୂତି ପ୍ରକାଶ କରୁ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଚାହିଁ।
ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଠାରେ ଯତ୍ନର ବିକାଶ
ଏହି ଗବେଷଣା ଏହା ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ, ଏହି ମିରର ନ୍ୟୁରୋନ୍ସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ଶୈଶବ କାଳରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଏ। ଛୋଟ ପିଲାମାନେ ନିଜ ପରିବାର ଲୋକଙ୍କ ଠାରୁ, ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ଠାରୁ, ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଶିଖନ୍ତି କିପରି ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ହୁଏ। ଯେତେବେଳେ ପିଲାମାନେ ଦେଖନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ପିତାମାତା ବୁଢ଼ା ଅଜା-ଆଈ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କାହାର ଯତ୍ନ ନେଉଛନ୍ତି, ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଅନୁକରଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି। ଏହିପରି ଭାବେ, ସେମାନଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଯତ୍ନ ନେବାର କ୍ଷମତା ବିକଶିତ ହୁଏ।
କିପରି ଆମେ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଅଧିକ ଯତ୍ନବାନ କରିପାରିବା?
- ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ କଥା ଶୁଣନ୍ତୁ: ଯେତେବେଳେ କେହି କଷ୍ଟରେ ଥାଏ, ତାହାର କଥା ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଶୁଣନ୍ତୁ। ତାହାର ଅନୁଭବକୁ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ।
- ସହାନୁଭୂତି ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତୁ: ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପରିସ୍ଥିତିରେ ନିଜକୁ ଭାବି ଦେଖନ୍ତୁ। ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଦୟାବନ୍ତ କରିବ।
- ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ: ଯେତେବେଳେ ସମ୍ଭବ, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗକୁ ଆସନ୍ତୁ। ଏହା ଛୋଟ ସାହାଯ୍ୟ ହେଉ କିମ୍ବା ବଡ଼, ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅନେକ।
- କାହାଣୀ ପଢ଼ନ୍ତୁ ଏବଂ ଦେଖନ୍ତୁ: ଏପରି ପୁସ୍ତକ କିମ୍ବା ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖନ୍ତୁ ଯେଉଁଠାରେ ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ଏହା ଆପଣଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ସେହି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବ।
ବିଜ୍ଞାନର ମଜା
ଏହି ଗବେଷଣା ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ବିଜ୍ଞାନ କେବଳ ଗଣିତ ଏବଂ ଫର୍ମୁଲା ନୁହେଁ। ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଆମକୁ ଏବଂ ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ଜଗତକୁ ବୁଝିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ କିପରି କାମ କରେ ତାହା ଜାଣିବା, ଆମକୁ ଅଧିକ ଭଲ ମଣିଷ ହେବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ।
ତେବେ, ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଏହି ନୂଆ ଜ୍ଞାନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଅଧିକ ଯତ୍ନବାନ କରିବା। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଯତ୍ନ ନେଉ, ଆମେ କେବଳ ସେମାନଙ୍କୁ ହିଁ ଖୁସି କରୁନାହିଁ, ବରଂ ଆମ ନିଜର ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ମଧ୍ୟ ଖୁସି କରୁ। ଏହା ହିଁ ବିଜ୍ଞାନର ଅସଲି ମଜା!
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-29 15:10 ରେ, University of Southern California ‘How the brain learns to care’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।