ସମୁଦ୍ର ତଳେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ଭୂକମ୍ପର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ: ଫାଇବର ଅପ୍ଟିକ୍ କେବୁଲ୍ର ଯାଦୁ!
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣିଛେ ଯେ ପୃଥିବୀ ଥରେ ଥରେ ଥରି ଉଠେ, ଯାହାକୁ ଆମେ ଭୂକମ୍ପ କହୁ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି, ସମୁଦ୍ର ତଳେ ମଧ୍ୟ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଆମ ପାଇଁ ଅଧିକ ବିପଦଜ୍ଜନକ ହୋଇପାରେ? ଏହି ସମୁଦ୍ର ତଳର ଭୂକମ୍ପ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ବହୁତ କଷ୍ଟକର, କାରଣ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିବା ଏବଂ ଗବେଷଣା କରିବା ସହଜ ନୁହେଁ।
କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ, ୱାଶିଂଟନ୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କିଛି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏକ ଚମତ୍କାର ଉପାୟ ଖୋଜି ବାହାର କରିଛନ୍ତି! ସେମାନେ ଆମେରିକାର ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳରେ ସମୁଦ୍ର ତଳେ ପଡିଥିବା ଫାଇବର ଅପ୍ଟିକ୍ କେବୁଲ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି। ଏହି କେବୁଲ୍ଗୁଡ଼ିକ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଟ୍ରାଫିକ୍ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହାକୁ ଭୂକମ୍ପ ଠାବ କରିବା ଏବଂ ସମୁଦ୍ର ତଳର ଫଲ୍ଟ (faults) ବା ଫାଟଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଉପକରଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି।
ଏହା କିପରି କାମ କରେ?
ଆପଣମାନେ ଫାଇବର ଅପ୍ଟିକ୍ କେବୁଲ୍ ବିଷୟରେ ଛୋଟବେଳେ ହିଁ ଶୁଣିଥିବେ। ଏହି କେବୁଲ୍ଗୁଡ଼ିକ କାଚର ଖୁବ୍ ପତଳା ତାରରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଆଲୋକକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ତଥ୍ୟ ପଠାଇଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ସମୁଦ୍ର ତଳେ କୌଣସି ଛୋଟ କମ୍ପନ ବା ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ସେହି କମ୍ପନର ଛୋଟ ଛୋଟ ଢାଞ୍ଚା (vibrations) ଏହି ଫାଇବର ଅପ୍ଟିକ୍ କେବୁଲ୍ ଉପରେ ପଡିଥାଏ।
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ଛୋଟ ଛୋଟ କମ୍ପନକୁ ଠାବ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି କମ୍ପନଗୁଡ଼ିକ କେବୁଲ୍ର କେଉଁ ଅଂଶରେ ହେଉଛି, ତାହା ଜାଣିବା ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ସମୁଦ୍ର ତଳେ କେଉଁଠାରେ ଫଲ୍ଟ ଅଛି ଏବଂ ସେଠାରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି, ତାହା ବୁଝିପାରନ୍ତି। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଗୁପ୍ତଚର କାମ ଭଳି, ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ କୌଣସି ନୂଆ ସେନ୍ସର୍ ନ ଲଗାଇ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ତଥ୍ୟ ପାଇପାରନ୍ତି।
ଏହି ଗବେଷଣାର ମହତ୍ତ୍ୱ କ’ଣ?
- ସୁରକ୍ଷା: ସମୁଦ୍ର ତଳେ ହେଉଥିବା ଭୂକମ୍ପ ଏବଂ ସୁନାମୀ (tsunami) ଆମ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ବହୁତ ବିପଦଜ୍ଜନକ। ଏହି ନୂଆ ଉପାୟରେ ସମୁଦ୍ର ତଳର କମ୍ପନକୁ ଠାବ କରି ଆମେ ଭୂକମ୍ପ ଆସିବାର ସୂଚନା ପୂର୍ବରୁ ପାଇପାରିବା ଏବଂ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିପାରିବା।
- ବିଜ୍ଞାନର ଉନ୍ନତି: ସମୁଦ୍ର ତଳର ଫଲ୍ଟ ଗୁଡ଼ିକ ପୃଥିବୀର ପ୍ଲେଟ୍ (tectonic plates) ଗୁଡ଼ିକ କିପରି ଗତି କରୁଛନ୍ତି ତାହା ବୁଝିବା ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହି ଫାଇବର ଅପ୍ଟିକ୍ କେବୁଲ୍ଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହାର କରି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ଫଲ୍ଟ ଗୁଡ଼ିକର ଗତିବିଧି ଉପରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିପାରିବେ, ଯାହା ପୃଥିବୀ ବିଷୟରେ ଆମର ଜ୍ଞାନକୁ ବଢାଇବ।
- ଖର୍ଚ୍ଚ କମ୍: ସମୁଦ୍ର ତଳେ ଭୂକମ୍ପ ମାପିବା ପାଇଁ ବହୁତ ମହଙ୍ଗା ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଲଗାଇବାକୁ ପଡ଼େ। କିନ୍ତୁ ଏଠାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଥିବା କେବୁଲ୍କୁ ହିଁ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ବହୁତ କମ୍ କରିଦେଇଛି।
କିପରି ଆମେ ଏଥିରୁ ପ୍ରେରଣା ନେଇପାରୁ?
ଯେମିତି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥିବା କେବୁଲ୍କୁ ଭୂକମ୍ପ ଗବେଷଣାରେ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି, ସେମିତି ଆମେ ମଧ୍ୟ ଆମ ପାଖରେ ଥିବା ଜିନିଷ ଗୁଡ଼ିକର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପଯୋଗ ଖୋଜି ପାରୁ। ବିଜ୍ଞାନ କେବଳ ବଡ଼ ବଡ଼ ଲାବୋରେଟୋରୀ ବା ମହଙ୍ଗା ଯନ୍ତ୍ରରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ। ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ସବୁକିଛିରୁ ଆମେ ନୂଆ କିଛି ଶିଖିପାରୁ ଏବଂ ନୂଆ ଉପାୟ ଖୋଜିପାରୁ।
ତେଣୁ, ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହୀ ହୋଇବା, ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା ଏବଂ ଆମ ଚାରିପାଖର ଦୁନିଆକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା। କେ ଜାଣେ, କେଉଁ ଛୋଟ ଆବିଷ୍କାର ଆମ ଦୁନିଆକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇପାରେ!
Seismologists tapped into the fiber optic cable network to study offshore faults
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-24 22:12 ରେ, University of Washington ‘Seismologists tapped into the fiber optic cable network to study offshore faults’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।