ଲିଥିୟମ୍: ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗର ଏକ ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ
ଆମେ ସମସ୍ତେ କେବେ ନା କେବେ ଆମର ବରିଷ୍ଠ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କୁ କଥା ଭୁଲିଯିବା, ନିଜ ଘରକୁ ଚିହ୍ନିନପାରିବା କିମ୍ବା ପୂର୍ବରୁ ଜାଣିଥିବା କଥାକୁ ବି ଭୁଲିଯିବା ଦେଖିଛେ। ଏହିଭଳି ସମସ୍ୟାକୁ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ କୁହାଯାଏ। ଏହା ଏକ ଭୟଙ୍କର ରୋଗ ଯାହା ମଣିଷର ମସ୍ତିଷ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ ଏବଂ ତାକୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ନଷ୍ଟ କରିଦେଏ। ଏବେ ବିଜ୍ଞାନ ଏହି ରୋଗର କାରଣ ଖୋଜିବା ଏବଂ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ନୂଆ ଉପାୟ ଖୋଜୁଛି।
ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଏକ ନୂଆ ଖୋଜ
ଗତ ୨୦୨୫ ମସିହାର ଅଗଷ୍ଟ ୬ ତାରିଖରେ, ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଏକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦଳ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖୋଜ କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ଯେ ‘ଲିଥିୟମ୍’ ନାମକ ଏକ ଧାତୁ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଏହାର ଚିକିତ୍ସାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ।
ଲିଥିୟମ୍ କଣ?
ଲିଥିୟମ୍ ଏକ ରାସାୟନିକ ଧାତୁ। ଏହା ଲୁଣପରି ଦେଖାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ତାଠାରୁ ଭିନ୍ନ। ଲିଥିୟମ୍ ଔଷଧ ରୂପରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ବିଶେଷ କରି ମାନସିକ ରୋଗ, ଯେପରିକି ବାଇପୋଲାର ଡିଜର୍ଡର, ର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ।
ଲିଥିୟମ୍ ଓ ଆଲଜାଇମର୍ସର ସମ୍ପର୍କ କଣ?
ହାର୍ଭାର୍ଡର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ଯେ ଆମର ମସ୍ତିଷ୍କରେ ‘ଟାଉ’ (Tau) ନାମକ ଏକ ପ୍ରକାର ପ୍ରୋଟିନ୍ ଥାଏ। ଏହି ପ୍ରୋଟିନ୍ ସାଧାରଣତଃ ମସ୍ତିଷ୍କର ସ୍ୱାଭାବିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଜରୁରୀ। କିନ୍ତୁ କିଛି କାରଣରୁ, ଏହି ପ୍ରୋଟିନ୍ ଖରାପ ହୋଇଯାଇପାରେ ଏବଂ ଏହା ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷଗୁଡିକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଏ। ଏହି ଖରାପ ଟାଉ ପ୍ରୋଟିନ୍ ‘ଟାଉ ଟାଙ୍ଗଲ୍ସ’ (Tau tangles) ନାମକ ଘଞ୍ଚ ଗୁଳୁଆ ତିଆରି କରେ, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କର କୋଷ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରାସ୍ତାକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ।
ଏବେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଆଶା କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଲିଥିୟମ୍ ଏହି ଖରାପ ଟାଉ ପ୍ରୋଟିନ୍ ତିଆରି ହେବାକୁ ଅଟକାଇପାରେ। ଯଦି ଲିଥିୟମ୍ ଟାଉ ଟାଙ୍ଗଲ୍ସ ତିଆରିକୁ ରୋକିପାରେ, ତାହେଲେ ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷଗୁଡିକୁ କ୍ଷତି ହେବାରୁ ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗର ଗତିକୁ କମ୍ କରାଯାଇପାରିବ।
ଏହି ଖୋଜ କାହିଁକି ଏତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ଆଲଜାଇମର୍ସ ଏକ ଭୟଙ୍କର ରୋଗ ଯାହା ମଣିଷର ଜୀବନକୁ ଅନେକ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରେ। ଏହି ନୂଆ ଖୋଜ ଆମକୁ ଏହି ରୋଗକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବା ଏବଂ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଏକ ନୂଆ ରାସ୍ତା ଦେଖାଇଛି। ଏହା ଆମକୁ ଆଶା ଦେଇଛି ଯେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗର ଭଲ ଚିକିତ୍ସା ମିଳିପାରିବ।
ପିଲା ଓ ଛାତ୍ରମାନେ କଣ ଶିଖିପାରିବେ?
- ବିଜ୍ଞାନର ଶକ୍ତି: ଏହି ଖୋଜ ଦେଖାଇଛି ଯେ କିପରି ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ଜଟିଳ ରୋଗର କାରଣ ଖୋଜିପାରେ ଏବଂ ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଉପାୟ ବାହାର କରିପାରେ।
- ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ: ଆମେ ବୁଝିପାରିଲୁ ଯେ ଆଲଜାଇମର୍ସ କେଉଁଭଳି ଭାବରେ ମସ୍ତିଷ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ।
- ଲିଥିୟମ୍: ଏକ ସାଧାରଣ ଧାତୁ କିପରି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଔଷଧ ହୋଇପାରେ।
- ସାହସ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟ: ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କର କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଏବଂ ଅଧ୍ୟବସାୟ କିପରି ଏଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖୋଜ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ବଢାଇବା ପାଇଁ:
- ପଚାରନ୍ତୁ: କିଛି ନୂଆ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ, ସେ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରନ୍ତୁ।
- ପଢନ୍ତୁ: ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ପର୍କିତ ବହି, ପତ୍ରିକା ଏବଂ ୱେବସାଇଟ ପଢନ୍ତୁ।
- ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ: ଛୋଟ ଛୋଟ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ, ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ତୀକ୍ଷ୍ଣ କରିବ।
- ଆଲୋଚନା କରନ୍ତୁ: ବିଜ୍ଞାନ ବିଷୟରେ ବନ୍ଧୁ ଓ ପରିବାର ସହ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତୁ।
ଏହିଭଳି ଖୋଜ ଗୁଡିକ ଆମକୁ ଦେଖାଇଛନ୍ତି ଯେ ବିଜ୍ଞାନ କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଏହା କିପରି ମଣିଷର ଜୀବନକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରେ। ଆଶା କରାଯାଉଛି ଯେ ଏହି ଖୋଜ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ାଇରେ ଏକ ନୂଆ ଆଶାର କିରଣ ସଞ୍ଚାର କରିବ।
Could lithium explain — and treat — Alzheimer’s?
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-08-06 20:52 ରେ, Harvard University ‘Could lithium explain — and treat — Alzheimer’s?’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।