କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ (Executive Function) – ଏକ ନୂଆ ଦୃଷ୍ଟି:
ଆଜି ଆମେ ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଏକ ନୂଆ ଆବିଷ୍କାର ବିଷୟରେ ଜାଣିବା, ଯାହା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ, ବିଶେଷକରି ପିଲା ଓ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇ ୨୩ ତାରିଖରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ଏହି ଲେଖାର ଶୀର୍ଷକ ହେଉଛି “Taking a second look at executive function”। ଏହା ଆମକୁ ଶିଖିବାର ଏବଂ ଜୀବନରେ ସଫଳ ହେବାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କୌଶଳ ବିଷୟରେ ନୂଆ କରି ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବ।
କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ?
ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ଭାବୁ ଯେ ପାଠପଢ଼ା, ପରୀକ୍ଷାରେ ଭଲ କରିବା ହିଁ ସଫଳତା। କିନ୍ତୁ ଏହାଠାରୁ ବିଶେଷ କିଛି ଅଛି, ଯାହା ଆମକୁ ଏହି ସବୁ କାମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ସେଇଟି ହେଉଛି – କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ। ଏହା ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ଏକ ବିଶେଷ ଶକ୍ତି। ଏହା ଆମକୁ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ, କେମିତି କରିବାକୁ ହେବ, କେତେବେଳେ କରିବାକୁ ହେବ – ଏସବୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଏହାକୁ ଆମେ ଏକ ଅଦୃଶ୍ୟ ସୁପରହିରୋ ଭଳି ଭାବିପାରୁ, ଯାହା ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ରହି ଆମକୁ ସବୁ କାମ ଠିକ ଠାକ ଭାବରେ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ।
କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟର କିଛି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ:
- ସ୍ମୃତି (Working Memory): ଏହା ଆମକୁ କୌଣସି କାମ କରିବା ସମୟରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୂଚନାକୁ ମନେ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଗଣିତ କରିବାବେଳେ ଆମକୁ ଶେଷ ପଦକ୍ଷେପଟି ମନେ ରଖିବାକୁ ପଡ଼େ।
- ନିୟନ୍ତ୍ରଣ (Inhibitory Control): ଏହା ଆମକୁ ଅନାବଶ୍ୟକୀୟ କାମ କରିବାକୁ ବନ୍ଦ କରିବାରେ ଏବଂ ଉଚିତ କାମ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଖେଳୁଥିବା ବେଳେ ଖେଳ ଛାଡ଼ି ପାଠପଢ଼ିବା ଏହାର ଉଦାହରଣ।
- ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳତା (Cognitive Flexibility): ଏହା ଆମକୁ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁସାରେ ନିଜର ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ବଦଳାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଯେତେବେଳେ କିଛି ବଦଳିଯାଏ, ଆମେ ନିଜକୁ ତାହା ସହିତ ଖାପ ଖୁଆଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁ।
ହାର୍ଭାର୍ଡର ନୂଆ ଦୃଷ୍ଟି କ’ଣ?
ହାର୍ଭାର୍ଡର ଏହି ନୂଆ ଲେଖାଟି କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟକୁ କେବଳ ପିଲାମାନଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କର ବିକାଶ ଭାବରେ ନ ଦେଖି, ଏହାକୁ ଏକ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଶିଖିବା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଭାବରେ ଦେଖିଛି। ପୂର୍ବରୁ ମନେ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କୈଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ। କିନ୍ତୁ ଏହି ଗବେଷଣା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଏହା ଜୀବନସାରା ବିକଶିତ ହେଉଥାଏ ଏବଂ ଆମର ଶିଖିବା, ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବା ଏବଂ ନୂଆ ଜିନିଷ ଗ୍ରହଣ କରିବାର କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ।
ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହାର ମହତ୍ୱ:
- ଭଲ ଭାବରେ ଶିଖିବା: ଯେଉଁ ପିଲାମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଭଲ ଥାଏ, ସେମାନେ ପାଠପଢ଼ାରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଇପାରନ୍ତି, ନୂଆ ଜିନିଷ ଶୀଘ୍ର ବୁଝିପାରନ୍ତି ଏବଂ କଠିନ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ସହଜରେ ଖୋଜିପାରନ୍ତି।
- ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ: ଜୀବନରେ ଆସୁଥିବା ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଆମକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରେ। ତାହା ହେଉ ସ୍କୁଲର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ହେଉ ବା ଘରର କୌଣସି କାମ।
- ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ: ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ଭାବରେ ମିଶିବା, ନିଜର ଭାବନାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଭାବନାକୁ ବୁଝିବା – ଏ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
- ନୂଆ ଜିନିଷରେ ଆଗ୍ରହ: ବିଜ୍ଞାନ ଭଳି ବିଷୟରେ ଆଗ୍ରହୀ ହେବା ପାଇଁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଆମକୁ ଅନେକ ପ୍ରକାରେ ଉତ୍ସାହିତ କରେ। ନୂଆ କିଛି ଜାଣିବା, ପରୀକ୍ଷା କରିବା, ଏବଂ ତା’ର ପଛର କାରଣ ଖୋଜିବା – ଏସବୁ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ।
ଆମେ ଏହାକୁ କିପରି ବିକଶିତ କରିପାରୁ?
- ଖେଳ: ଶାରୀରିକ ଖେଳ, ରଣନୀତି ଖେଳ (strategic games) ଏବଂ ବୋର୍ଡ ଗେମ୍ସ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
- କଳ୍ପନା ଓ ସୃଜନଶୀଳତା: ଚିତ୍ରକଳା, ଗୀତ, ନାଚ ଏବଂ କାହାଣୀ କହିବା ଆମର ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ କରିଥାଏ।
- ପ୍ରତିଦିନର କାର୍ଯ୍ୟ: ଘରର କାମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ନିଜ ଜିନିଷପତ୍ର ଗୋଛାଇ ରଖିବା, ନିଜର ପାଠପଢ଼ାର ଏକ ସୂଚୀ ତିଆରି କରିବା – ଏସବୁ ଛୋଟ ଛୋଟ କାମ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବଢ଼ାଏ।
- ଧ୍ୟାନ (Mindfulness): କିଛି ସମୟ ଶାନ୍ତ ହୋଇ ବସିବା, ନିଜର ନିଶ୍ୱାସ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ମଧ୍ୟ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଶାନ୍ତ କରି ଏହି କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବା:
ଯେଉଁ ପିଲାମାନେ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଦକ୍ଷ ହୋଇଥାନ୍ତି, ସେମାନେ ବିଜ୍ଞାନର ଜଟିଳ ଧାରଣା ଗୁଡ଼ିକୁ ସହଜରେ ବୁଝିପାରନ୍ତି। ନୂଆ ନୂଆ ଜିନିଷ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା, ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଏବଂ ତା’ର ଫଳାଫଳକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା – ଏସବୁ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟର ହିଁ ଅଂଶ। ଯଦି ଆମେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଏହି କ୍ଷମତା ଗୁଡ଼ିକୁ ବିକଶିତ କରିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା, ତେବେ ସେମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଟିଳ ବିଷୟରେ ଆଗ୍ରହୀ ହେବେ।
ଏହି ହାର୍ଭାର୍ଡର ଗବେଷଣା ଆମକୁ ଶିଖାଇଛି ଯେ ଆମର ବ୍ୟବହାର, ଆମର ଶିଖିବା ଏବଂ ଆମର ସଫଳତା ପଛରେ ଏକ ଗଭୀର ରହସ୍ୟ ଲୁଚି ରହିଛି, ତାହା ହେଉଛି କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କାର୍ଯ୍ୟ। ଆସନ୍ତୁ, ଆମେ ସମସ୍ତେ ଏହାକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ନିଜକୁ ତଥା ଆମର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ସକ୍ଷମ କରିବା।
Taking a second look at executive function
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-07-23 16:23 ରେ, Harvard University ‘Taking a second look at executive function’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।