ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡିରୁ ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା: ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା,Harvard University

ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡିରୁ ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା: ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା

ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର “The Harvard Gazette” ରେ ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇ ୩୦ ତାରିଖରେ ପ୍ରକାଶିତ “From tragedy to ‘Ecstasy’” ଶୀର୍ଷକ ଏକ ଲେଖା, ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡି ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା (horror) ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ଖୁବ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛି। ଏହି ଲେଖାଟି ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ବଢ଼ାଇବା ସହିତ, ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ, ବିଶେଷ କରି ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବୁଝିବାକୁ ସହଜ ହେବ।

ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡି କଣ?

ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡି ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର ନାଟକ, ଯାହା ପ୍ରାୟ ୨,୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଗ୍ରୀସ ଦେଶରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ନାଟକଗୁଡ଼ିକରେ ଏମିତି କାହାଣୀ ଥାଏ, ଯାହା ପୁରାଣ, ଇତିହାସ ଏବଂ ଦେବତାଙ୍କ କାହାଣୀ ଉପରେ ଆଧାରିତ। ଟ୍ରାଜେଡିର ମୁଖ୍ୟ ଚରିତ୍ରମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ମହାନ ବ୍ୟକ୍ତି ହୋଇଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ କିଛି ଭୁଲ କାର୍ଯ୍ୟ, ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ କିମ୍ବା ପରିସ୍ଥିତିର ଶିକାର ହୋଇ ଶେଷରେ କଷ୍ଟ ଓ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରନ୍ତି। ଲୋକମାନେ ଏହି ନାଟକ ଦେଖି ଡରନ୍ତି, କାନ୍ଦନ୍ତି ଏବଂ ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି। ଏହି ଭାବନାକୁ “କାଥାର୍ସିସ୍” (Catharsis) କୁହାଯାଏ, ଯାହା ମନକୁ ଶାନ୍ତି ଦେବା ସହିତ ଭାବନାଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଏକ ଉପାୟ।

ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା (Horror) କଣ?

ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା ହେଉଛି ସିନେମା, ସାହିତ୍ୟ, ଖେଳ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥିବା ଏକ ଅନୁଭୂତି, ଯାହା ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଭୟ, ଆଶଙ୍କା, ଅନିଶ୍ଚିତତା ଏବଂ ଅସ୍ୱସ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଏଥିରେ ଭୌତିକ ଉପସ୍ଥିତି, ମାନସିକ ଚାପ, ଅଲୌକିକ ଶକ୍ତି, ରହସ୍ୟମୟ ଘଟଣା ଏବଂ ଅଜଣା ବିପଦ ଇତ୍ୟାଦି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା ଲୋକଙ୍କର ଲୁକ୍କାୟିତ ଭୟକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ ଏବଂ ଅନେକ ସମୟରେ ଏକ ପ୍ରକାର ମାନସିକ “ଉତ୍ପାତ” (thrill) ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରେ।

କଣ ରହିଛି ସମ୍ପର୍କ?

ହାର୍ଭାର୍ଡର ଲେଖା ଅନୁସାରେ, ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡିର ଅନେକ ଉପାଦାନ ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି:

• ଅଜଣା ପ୍ରତି ଭୟ: ଟ୍ରାଜେଡିରେ ଅନେକ ସମୟରେ ଅଜଣା ଭାଗ୍ୟ, ଦେବତାଙ୍କ କ୍ରୋଧ କିମ୍ବା ଅଦୃଶ୍ୟ ଶକ୍ତିର ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଯାଏ। ଏହି ଅଜଣା ଏବଂ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତାର ମଧ୍ୟ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ। ଲୋକମାନେ ଯାହାକୁ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ, ତାକୁ ଭୟ କରନ୍ତି।

• ମାନବୀୟ ସୀମା ଏବଂ ପରିଣାମ: ଟ୍ରାଜେଡିଗୁଡ଼ିକ ମାନବୀୟ ସୀମା, ଅହଂକାର ଏବଂ ଭୁଲ ନିଷ୍ପତିର ଭୟାବହ ପରିଣାମକୁ ଦେଖାଏ। ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ମଣିଷର ପାପ, ଲୋଭ କିମ୍ବା ଭୁଲ କାମର ପରିଣାମକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରେ, ଯାହା ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରେ।

• ଅଧିକାର ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଟ୍ରାଜେଡିରେ ଚରିତ୍ରମାନେ ନିଜ ଜୀବନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇ ବସନ୍ତି। ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା ମଧ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ନିଜ ଜୀବନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇବା, ଅନ୍ୟ ଶକ୍ତିର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହେବା ଏବଂ ଅସହାୟ ଅବସ୍ଥାରେ ପଡ଼ିବାକୁ ଦେଖାଏ।

• ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଭୟ: ଟ୍ରାଜେଡିରେ ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କର ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା, ପଶ୍ଚାତାପ ଏବଂ ଭୟ ଖୁବ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଆଧୁନିକ ଭୟାନକତା ମଧ୍ୟ ମଣିଷର ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଭୟ, ବିକୃତ ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ମାନସିକ ଅସୁସ୍ଥତାକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରେ।

ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ କିପରି ବଢ଼ାଇବ?

ଏହି ଲେଖାଟି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହୀ କରିବା ପାଇଁ କିଛି ଉପାୟ ଦେଇଥାଏ:

• ବିଶ୍ଳେଷଣାତ୍ମକ ଚିନ୍ତନ: ଟ୍ରାଜେଡି ଏବଂ ଭୟାନକତା କାହିଁକି ଆମକୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ, ତାହା ବୁଝିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ଳେଷଣାତ୍ମକ ଚିନ୍ତନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ଜିନିଷକୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ଚିନ୍ତା କରିବା ଶିଖାଇବ।

• ମାନବୀୟ ସ୍ୱଭାବର ଅଧ୍ୟୟନ: ଏହି ଲେଖା ମଣିଷର ଭାବନା, ଭୟ ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରେ। ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମନୋବିଜ୍ଞାନ (Psychology) ଏବଂ ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନ (Social Sciences) ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହୀ କରିପାରେ।

• ସୃଜନଶୀଳତା ଏବଂ କଳ୍ପନା: ଭୟାନକତା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ସୃଜନଶୀଳତା ଏବଂ ଅନେକ କଳ୍ପନାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହି ଲେଖା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ନିଜର କାହାଣୀ ତିଆରି କରିବା, ନୂଆ ବିଚାର ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ଏବଂ ନିଜକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିପାରେ।

• ଇତିହାସ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ବୁଝାମଣା: ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀକ୍ ଟ୍ରାଜେଡିର ଅଧ୍ୟୟନ ଇତିହାସ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରେ। ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ତାହାର କଳା, ସାହିତ୍ୟ ଉପରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିପାରେ।

ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜ ଭାଷାରେ:

ପିଲାମାନେ, ଭାବନ୍ତୁ ଆପଣମାନେ କୌଣସି ଭୟାନକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖୁଛନ୍ତି। ସେଥିରେ କଣ ଥାଏ? ଅଜଣା ଜିନିଷ, ଯାହା ବିଷୟରେ ଆମେ କିଛି ଜାଣୁ ନାହୁଁ, ତାହାକୁ ଦେଖି ଆମେ ଭୟ କରୁ। ଠିକ ସେହିପରି, ବହୁତ ବର୍ଷ ତଳେ ଗ୍ରୀସ ଦେଶରେ ଲୋକମାନେ କିଛି ନାଟକ ଦେଖୁଥିଲେ। ସେଥିରେ ମଧ୍ୟ ଏମିତି କାହାଣୀ ଥାଏ, ଯାହା ଶୁଣି ଲୋକମାନେ ଡରୁଥିଲେ, ଦୁଃଖ କରୁଥିଲେ। ଏହି ଲେଖାଟି କହୁଛି ଯେ, ଆଜିକାଲିର ଭୟାନକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଏବଂ ସେକାଳର ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ଭିତରେ କିଛି ସାମ୍ୟ ରହିଛି।

• ଅଜଣା ଜିନିଷ ପ୍ରତି ଭୟ: ଆମେ ଯାହା ଜାଣି ନାହୁଁ, ତାକୁ ଡରୁ।
• କାମର ଖରାପ ଫଳ: ଯଦି ଆମେ କିଛି ଭୁଲ କାମ କରୁ, ତାହାର ଖରାପ ପରିଣାମ କଣ ହୋଇପାରେ, ତାହା ମଧ୍ୟ ଆମକୁ ଭୟ ଦେଖାଇପାରେ।
• ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇବା: ଯେତେବେଳେ ଆମେ କୌଣସି ଜିନିଷ ଉପରେ ଆମର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇ ଦେଉ, ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ଭୟ ଲାଗେ।

ଏହି ସବୁ ଜିନିଷ ଆମକୁ ଭାବିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ। ଆମ ମନ କିପରି କାମ କରେ, ଆମେ କାହିଁକି ଭୟ କରୁ, ଏସବୁ ବୁଝିବା ଲାଗି ଏହି ଲେଖାଟି ଉପଯୋଗୀ। ଏହା ଆମକୁ ନୂଆ କଥା ଶିଖିବା, କାହାଣୀ ତିଆରି କରିବା ଏବଂ ଆମ ଚାରିପାଖର ଜଗତକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥାଏ। ଏହା ହିଁ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଥମ ପାଦ।

From tragedy to ‘Ecstasy’

ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।

Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:

2025-07-30 15:58 ରେ, Harvard University ‘From tragedy to ‘Ecstasy’’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।