ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମରେ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା: ବିଜ୍ଞାନର ଆଲୋକରେ
ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ୨୦୨୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ତାରିଖରେ “Keeping kids safe in extreme heat” ଶୀର୍ଷକ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରକାଶ କରିଛି। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଆମର ଭବିଷ୍ୟତର ପ୍ରତିନିଧି, ଅର୍ଥାତ୍ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମର ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ-ଆଧାରିତ ଉପାୟ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛି। ଏହି ଲେଖାଟି ଆମର କୁନି ପିଲାଏ ଏବଂ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହିତ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରଖିଛି।
ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମ କ’ଣ ଏବଂ ଏହା କାହିଁକି ବିପଜ୍ଜନକ?
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ିବା ଏକ ସ୍ୱାଭାବିକ ଘଟଣା। କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଏହି ତାପମାତ୍ରା ଅସହ୍ୟ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚେ, ତାହାକୁ ‘ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମ’ କୁହାଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ ଆମ ଶରୀର ଉତ୍ତାପକୁ ସଠିକ୍ ଭାବେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରେ ନାହିଁ। ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଶରୀର ବୟସ୍କମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ହୋଇଥାଏ। ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା (thermoregulation) ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ବିକଶିତ ହୋଇ ନଥାଏ, ତେଣୁ ସେମାନେ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମର ଶିକାର ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ଥାଏ।
ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମର ଶାରୀରିକ ପ୍ରଭାବ:
- ହିଟ୍ ଏକ୍ସହାଉଷ୍ଟିଅନ (Heat Exhaustion): ଅଧିକ ଗରମରେ ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ିଲେ ଶରୀରରୁ ଅଧିକ ଘାମ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଶରୀରରେ ଜଳ ଓ ଲୁଣର ଅଭାବ ଦେଖାଦିଏ। ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ଝାଳ, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା, ବାନ୍ତି, ଶରୀର ଦୁର୍ବଳ ଲାଗିବା, ଚର୍ମ ଥଣ୍ଡା ଓ ଛାଏଁ ଛାଏଁ ଝାଳୁଆ ହୋଇଯିବା ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
- ହିଟ୍ ଷ୍ଟ୍ରୋକ (Heat Stroke): ଏହା ହିଟ୍ ଏକ୍ସହାଉଷ୍ଟିଅନର ଏକ ଅଧିକ ଗମ୍ଭୀର ଅବସ୍ଥା। ଏଥିରେ ଶରୀରର ତାପମାତ୍ରା ୧୦୪ ଡିଗ୍ରୀ ଫାରେନ୍ହିଟ୍ (Fahrenheit) ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ ଶରୀର ଝାଳ ଝାଳ ବନ୍ଦ କରିଦେଇପାରେ, ଚର୍ମ ଉଷୁମ ଓ ଶୁଷ୍କ ହୋଇଯାଏ, ଧୀର ବା ଦ୍ରୁତ ହୃଦସ୍ପନ୍ଦନ, ମନୋଦୈହିକ ଅବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ (ଭ୍ରମ, ବେହୋଶ ହୋଇଯିବା) ଇତ୍ୟାଦି ଦେଖାଯାଏ। ହିଟ୍ ଷ୍ଟ୍ରୋକ ଏକ ଜୀବନ-କାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ତୁରନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ।
ବିଜ୍ଞାନ କ’ଣ କହୁଛି?
ହାର୍ଭାର୍ଡର ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଗରମରୁ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ କେତେକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଜ୍ଞାନ-ଆଧାରିତ ଉପାୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି:
-
ସଠିକ୍ ପରିଧାନ: କାଟନ୍ର ଖୋଲା ଓ ହାଲୁକା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ୍। ଏହା ଶରୀରରୁ ଉତ୍ତାପ ବାହାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। କୃତ୍ରିମ ତନ୍ତୁ (synthetic fibers) ଉତ୍ତାପ ଶୋଷଣ କରି ନେଇଥାଏ, ତେଣୁ ତାକୁ ପରିହାର କରିବା ଉଚିତ୍।
-
ଜଳ ପାନ: ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଜଳ, ଫଳରସ ବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋଲାଇଟ୍ (electrolytes) ଥିବା ପାନୀୟ ପିଆଇବା ଉଚିତ୍। କେବଳ ତୃଷ୍ଣା ଲାଗିଲେ ପିଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ବରଂ ତା’ ପୂର୍ବରୁ ପିଇବା ଆବଶ୍ୟକ। କାରଣ ତୃଷ୍ଣା ଲାଗିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶରୀରରେ ଜଳର ଅଭାବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥାଏ।
-
ଶୀତଳ ସ୍ଥାନ: ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗରମ ସମୟରେ ଘର ଭିତରେ, ଏ.ସି. (AC) ଥିବା ସ୍ଥାନରେ ବା ଥଣ୍ଡା ଜଳରେ ସ୍ନାନ କରାଇବା ଉଚିତ୍। ଖୋଲା ଆକାଶ ତଳେ, ଖରାରେ ଖେଳିବା ବା କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।
-
ମନୋଯୋଗ ଦେବା: ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଶରୀରର ଉତ୍ତାପର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ସର୍ବଦା ନଜର ରଖିବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ସେମାନେ ଅଧିକ ଝାଳୁଆ ଲାଗନ୍ତି, ଅସ୍ଥିର ହୋଇଯାଆନ୍ତି ବା ଅସୁସ୍ଥତା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି, ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କୁ ଥଣ୍ଡା ସ୍ଥାନକୁ ନେଇଯିବା ଓ ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ ନେବା ଉଚିତ୍।
-
ବାହନ ସତର୍କତା: କଦାପି ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ବନ୍ଦ କାର୍ ବା ବନ୍ଦ ଘରେ ଛାଡ଼ିଯିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। କାର୍ ଭିତରେ ତାପମାତ୍ରା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୀଘ୍ର ବଢ଼ିଯାଏ, ଯାହା ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମାରାତ୍ମକ ହୋଇପାରେ।
କିଶୋର ଓ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ’ଣ?
- ବିଜ୍ଞାନର ଅଧ୍ୟୟନ: ତୁମେମାନେ ଅନ୍ତଃକରଣ (internal body temperature) ଓ ତାପମାନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ (thermoregulation) ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା ଉଚିତ୍। ଏହା ତୁମକୁ ଶରୀରର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
- ସଚେତନତା: ତୁମର ବନ୍ଧୁ ଓ ପରିବାରକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମର ବିପଦ ବିଷୟରେ ସଚେତନ କର। ତୁମେମାନେ ଶିଖିଥିବା ଜ୍ଞାନକୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ବାଣ୍ଟିପାରିବ।
- ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା: ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ୱାର୍ମିଙ୍ଗ୍ (global warming) ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ (climate change) ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ଉଚିତ୍। ଏହି ସବୁ ବିଷୟ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ। ତୁମେମାନେ ଗଛ ଲଗାଇବା, ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି ମାଧ୍ୟମରେ ପରିବେଶକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ।
ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ:
ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଏକ ଉତ୍ତମ ଉଦାହରଣ ଯେ ବିଜ୍ଞାନ କେବଳ ପୁସ୍ତକରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ, ବରଂ ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ପ୍ରତିଟି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଏହା ବିରାଜମାନ। ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମରୁ ନିଜକୁ ଓ ନିଜ ପରିବାରକୁ କିପରି ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା, ତାହା ବିଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଶିଖାଏ। ତୁମେମାନେ ଶରୀର ବିଜ୍ଞାନ, ପରିବେଶ ବିଜ୍ଞାନ, ତଥା ମନୋବିଜ୍ଞାନ (psychology) ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା ଉଚିତ୍। ଏହା ତୁମକୁ ଜଣେ ଭଲ ବିଜ୍ଞାନୀ ବା ସଚେତନ ନାଗରିକ ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳିବ।
ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଟି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି। ଆମେ ସମସ୍ତେ ମିଳିତ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଏହି ବିପଜ୍ଜନକ ପରିସ୍ଥିତିରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ୍। ଏହି ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଆମେ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଓ ସୁରକ୍ଷିତ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଢ଼ିପାରିବା।
Keeping kids safe in extreme heat
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-08-12 19:21 ରେ, Harvard University ‘Keeping kids safe in extreme heat’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।