ଲିଥିୟମ୍: ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସାର ନୂଆ ଆଶା
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଆମର ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କୁ ବହୁତ ଭଲ ପାଉ। ସେମାନଙ୍କ କାହାଣୀ ଶୁଣିବା, ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ଖେଳିବା ଆମକୁ ବହୁତ ଖୁସି ଦେଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ କେବେ କେବେ ଆମେ ଦେଖୁ ଯେ ବୟସ ବଢ଼ିବା ସହିତ କିଛି ଲୋକ ନିଜର ସ୍ମୃତି ହରାଇବାକୁ ଲାଗନ୍ତି, ପରିବାର ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହି ଭୟଙ୍କର ରୋଗକୁ କୁହାଯାଏ ଆଲଜାଇମର୍ସ। ଏହା ଏକ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା, ଯାହାର କୌଣସି ସ୍ଥାୟୀ ଚିକିତ୍ସା ଏଯାଏଁ ବାହାରି ନାହିଁ।
କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ, ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଗବେଷକମାନେ ଏକ ବଡ଼ ଖୁସି ଖବର ଆଣିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି ଯେ ‘ଲିଥିୟମ୍’ ନାମକ ଏକ ଖଣିଜ, ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା କରିବାରେ ଏକ ବଡ଼ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିପାରେ। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ବିଜ୍ଞାନ ଜଗତରେ ଏକ ନୂଆ ଆଶା ସଞ୍ଚାର କରିଛି।
ଲିଥିୟମ୍ କ’ଣ?
ଲିଥିୟମ୍ ଏକ ଧାତୁ ଖଣିଜ, ଯାହା ଆମେ ମାଟିରେ, ପାଣିରେ ଏବଂ କିଛି ଲୁଣରେ ପାଇଥାଉ। ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ ଏହାକୁ ବ୍ୟାଟେରୀ ତିଆରିରେ ବହୁତ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯାହା ଆମର ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍, ଲାପଟପ୍ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ କାର ଚଳାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ କ’ଣ?
ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ହେଉଛି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର। ଏଥିରେ ଅନେକ କୋଟି କୋଟି ସେଲ୍ (କୋଷ) ଥାଏ, ଯାହାକୁ ‘ନ୍ୟୁରନ୍’ କୁହାଯାଏ। ଏହି ନ୍ୟୁରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରି ଆମକୁ ଭାବିବା, କଥା କହିବା, ମନେ ରଖିବା ଏବଂ ଶରୀରକୁ ଚଳାଇବା ଭଳି ସମସ୍ତ କାମ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗରେ, ଏହି ନ୍ୟୁରନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ଧୀରେ ଧୀରେ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଲାଗେ। ଏହା ଫଳରେ ମସ୍ତିଷ୍କର କାମ କରିବାର କ୍ଷମତା କମିଯାଏ। ଏହି ରୋଗର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଲକ୍ଷଣ ହେଉଛି ସ୍ମୃତିଶକ୍ତି ହରାଇବା। ଲୋକମାନେ ନିଜର ନିକଟ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କୁ, ନିଜର ଘରକୁ, କିମ୍ବା ନିଜର ନାଁ ମଧ୍ୟ ଭୁଲିଯାନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟକର ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ଲିଥିୟମ୍ ଏବଂ ଆଲଜାଇମର୍ସର ସମ୍ପର୍କ କ’ଣ?
ହାର୍ଭାର୍ଡର ଗବେଷକମାନେ ଦେଖିଛନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ଲିଥିୟମ୍ ଖାଉଥିଲେ (କିଛି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ), ସେମାନଙ୍କଠାରେ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା କମ ଥିଲା। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଏକ ନୂଆ ଦିଗ ଦେଖାଇଲା।
ସେମାନେ ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ପ୍ରୋଟିନ୍ ଉପରେ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ‘ଟାଉ’ (Tau) ପ୍ରୋଟିନ୍ କୁହାଯାଏ। ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗରେ, ଏହି ଟାଉ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ନ୍ୟୁରନ୍ ଭିତରେ ଜାଲ ଭଳି ତିଆରି ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ନ୍ୟୁରନ୍ ଗୁଡ଼ିକର କାମରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ଗବେଷକମାନେ ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି ଯେ ଲିଥିୟମ୍ ଏହି ଟାଉ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ତିଆରି ହେବାରେ ବାଧା ଦେଇପାରେ। ଏହା ନ୍ୟୁରନ୍ ଗୁଡ଼ିକର ସୁରକ୍ଷା କରିବାରେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ କାମ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ। ଏହା ଏକ ବଡ଼ କଥା, କାରଣ ଏହା ଆମକୁ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗ କାହିଁକି ହୁଏ ତାହା ବୁଝିବାରେ ଏକ ନୂଆ ରାସ୍ତା ଦେଖାଇଛି।
ଲିଥିୟମ୍ ଚିକିତ୍ସା ଭାବରେ କେତେ ଦୂର?
ଏହି ଗବେଷଣା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଶାଜନକ ଆବିଷ୍କାର। ତେବେ, ଏହା ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ ଏହା ଏକ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଗବେଷଣା। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ଆମେ ଏଯାଏଁ ଏହା ଜାଣିନାହୁଁ ଯେ ଲିଥିୟମ୍ ଆଲଜାଇମର୍ସ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ କେତେ ଉପଯୋଗୀ ହେବ କିମ୍ବା ଏହାର କୌଣସି ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଛି କି ନାହିଁ।
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆହୁରି ଅଧିକ ପରୀକ୍ଷା ଏବଂ ଗବେଷଣା କରିବେ। ସେମାନେ ଲିଥିୟମ୍ କେତେ ପରିମାଣରେ ଦେବା ଉଚିତ, କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦେବା ଉଚିତ ଏବଂ ଏହା ସୁରକ୍ଷିତ କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ବହୁତ ସମୟ ନେଇପାରେ।
ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ ହେବାର କାରଣ
ଏହିଭଳି ଗବେଷଣା ଗୁଡ଼ିକ ଆମକୁ କହୁଛି ଯେ ବିଜ୍ଞାନ କେତେ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ବିଜ୍ଞାନ ବିଷୟରେ ପଢ଼ୁ, ଗବେଷଣା କରୁ, ଆମେ ନୂଆ ଜିନିଷ ଶିଖୁ। ଆମେ ପ୍ରକୃତିର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାଉ। ଆଲଜାଇମର୍ସ ଭଳି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ଖୋଜି ବାହାର କରିବା, ପୃଥିବୀକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ନୂଆ ଉପାୟ ଖୋଜି ବାହାର କରିବା – ଏସବୁ ବିଜ୍ଞାନର କମାଲ।
ଯଦି ଆପଣମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଛୋଟ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ଶିଖିବାକୁ, ପଢ଼ିବାକୁ ଏବଂ ପଚାରିବାକୁ ଛାଡିବେ ନାହିଁ। କାରଣ ଆପଣମାନଙ୍କ ଭିତରୁ କେହି ଜଣେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏଭଳି ବଡ଼ ଆବିଷ୍କାର କରିପାରେ, ଯାହା ସାରା ଦୁନିଆକୁ ଉପକାର କରିବ। ଆଲଜାଇମର୍ସ ଭଳି ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ଖୋଜି ବାହାର କରିପାରେ।
କ’ଣ କରିପାରନ୍ତି ପିଲାଏ ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ?
- ପାଠ ପଢନ୍ତୁ: ବିଜ୍ଞାନ, ଗଣିତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଷୟରେ ଭଲ ଭାବରେ ପଢନ୍ତୁ।
- କୌତୁହଳୀ ହୁଅନ୍ତୁ: ପ୍ରତିଦିନ ନୂଆ ନୂଆ କଥା ପଚାରନ୍ତୁ। କାହିଁକି ଏପରି ହୁଏ? କିପରି ହୁଏ?
- ପଢନ୍ତୁ: ପୁସ୍ତକ, ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଲେଖା ପଢନ୍ତୁ।
- ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ: ଘରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦେଖନ୍ତୁ।
ଏହି ଲିଥିୟମ୍ ଆବିଷ୍କାର ଆମକୁ ଏକ ବଡ଼ ସନ୍ଦେଶ ଦେଉଛି ଯେ କେବେବି ଆଶା ଛାଡନ୍ତୁ ନାହିଁ। ବିଜ୍ଞାନ ସର୍ବଦା ନୂଆ ରାସ୍ତା ଖୋଲିଥାଏ। ଆପଣମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିଜ୍ଞାନ ଯାତ୍ରାର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇପାରନ୍ତି। ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆପଣମାନେ ମଧ୍ୟ ଏଭଳି ମହାନ କାମ କରିପାରିବେ।
Could lithium explain — and treat — Alzheimer’s?
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-08-06 20:52 ରେ, Harvard University ‘Could lithium explain — and treat — Alzheimer’s?’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।