ପରମାଣୁ ଭିତରେ ଥିବା ରହସ୍ୟ ଖୋଲିବ GRETA: ଏକ ନୂଆ ଦୃଷ୍ଟି:
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ସବୁକିଛି ଛୋଟ ଛୋଟ କଣିକା ଦ୍ୱାରା ତିଆରି ହୋଇଛି, ଯାହାକୁ ଆମେ ପରମାଣୁ କହିଥାଉ। ଏହି ପରମାଣୁଗୁଡିକର କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିଛି ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ର (nucleus), ଯାହା ଆହୁରି ଛୋଟ କଣିକା, ଯେପରିକି ପ୍ରୋଟୋନ ଏବଂ ନ୍ୟୁଟ୍ରନ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ। ଏହି ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକର ଭିତରେ କଣ ଘଟୁଛି, ତାହା ଜାଣିବା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବଦା ଏକ ବଡ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ହୋଇଆସିଛି। ହେଲେ, ଏବେ ଆସୁଛି ଏକ ନୂଆ ଯନ୍ତ୍ର, ଯାହାର ନାମ ହେଉଛି GRETA (Gammasphere – RAdiation – Tagging – EXperiment)। ଏହା ଆମକୁ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ର ଭିତରର ରହସ୍ୟ ଖୋଲିବାକୁ ଏକ ନୂଆ ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ କରିବ।
GRETA କଣ ଏବଂ ଏହା କାହାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ?
ଆମେ ଯେଉଁ ସବୁ ବସ୍ତୁ ଦେଖୁ, ସେସବୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପରମାଣୁ ଦ୍ୱାରା ତିଆରି। ଏହି ପରମାଣୁଗୁଡିକର ଭିତରେ ଥିବା ଶକ୍ତିଶାଳୀ କେନ୍ଦ୍ର, ଯାହାକୁ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ର କୁହାଯାଏ, ତାହା ବହୁତ ରହସ୍ୟମୟ। GRETA ହେଉଛି ଏକ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଯନ୍ତ୍ର, ଯାହା ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ର ଭିତରେ ଥିବା ଘଟଣାଗୁଡିକୁ ଅତି ନିକଟରୁ ଦେଖିପାରିବ। ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକର ଗଠନ, ସେମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଅନ୍ତି, ସେ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଭାବରେ ବୁଝିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
GRETA କିପରି କାମ କରେ?
ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ବହୁତ ଅସ୍ଥିର ହୋଇପାରନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ ସ୍ଥିର ହେବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଛାଡନ୍ତି। ଏହି ଶକ୍ତି ଗାମା ରଶ୍ମି (gamma rays) ରୂପରେ ବାହାରକୁ ଆସେ। GRETA ଏହି ଗାମା ରଶ୍ମିଗୁଡିକୁ ଠାବ କରି ଏକ ଫଟୋ ଉଠାଇବା ପରି କାମ କରେ। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ଫଟୋକୁ ଦେଖି ବୁଝିପାରନ୍ତି ଯେ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରରେ କଣ ଘଟିଛି। GRETA ରେ ଅନେକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଡିଟେକ୍ଟର (detectors) ଅଛି, ଯାହା ଗାମା ରଶ୍ମିକୁ ଧରିପାରେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ଓ ଦିଗ ମାପିପାରେ। ଏହାଦ୍ୱାରା, ଗୋଟିଏ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରର ସଠିକ ଚିତ୍ର ମିଳିଥାଏ।
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ GRETA ଠାରୁ କଣ ଆଶା କରୁଛନ୍ତି?
GRETA ଖୋଲିବା ଦ୍ୱାରା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକର ଏପରି ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ଜାଣିପାରିବେ, ଯାହା ଆଗରୁ କେବେ ବି ସମ୍ଭବ ହୋଇନାହିଁ। ଏହା ଆମକୁ ଏକ ନୂଆ ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆମେ ବୁଝିପାରିବା ଯେ:
- ପରମାଣୁଗୁଡିକର ଭିତରେ ଜୀବନ କିପରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା: ବିଶ୍ୱର ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ପରମାଣୁର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ନୂଆ ତଥ୍ୟ ମିଳିପାରେ।
- ନୂଆ ତତ୍ୱ (elements) ତିଆରି ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା: ଖୁବ୍ ଭାରୀ ପରମାଣୁଗୁଡିକ କିପରି ତିଆରି ହୁଅନ୍ତି, ତାହା ବୁଝିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
- ମହାକାଶର ରହସ୍ୟ: ତାରକାଗୁଡିକର ଭିତରେ ଥିବା ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନଚକ୍ରକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
- କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶକ୍ତିର ଉନ୍ନତି: ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟର ରିଆକ୍ଟରଗୁଡିକର ଉନ୍ନତି ଏବଂ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକୁ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷିତ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ ନୂଆ ରାସ୍ତା ଖୋଲିପାରେ।
ଯୁବ ପିଢ଼ୀ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରେରଣା:
GRETA ଭଳି ନୂଆ ଯନ୍ତ୍ରଗୁଡିକର ଆବିଷ୍କାର ଏହା ଦେଖାଏ ଯେ ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ଜୀବନ୍ତ ଏବଂ ସଦାବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରଗତି କରୁଥିବା କ୍ଷେତ୍ର। ପିଲାମାନେ ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ଏହିସବୁ ଖବର ଶୁଣି ବହୁତ ଉତ୍ସାହିତ ହେବା ଉଚିତ। ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କିଛି ନୂଆ ଆବିଷ୍କାର କରିପାରନ୍ତି, ଯାହା ଭବିଷ୍ୟତରେ ସାରା ବିଶ୍ୱକୁ ବଦଳାଇ ଦେବ। ଏହିସବୁ ଗବେଷଣା ପିଲାମାନଙ୍କ ମନରେ ଜିଜ୍ଞାସା ଜାଗ୍ରତ କରେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ, ଗଣିତ ଓ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢ଼ିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦିଏ।
GRETA ଆମକୁ ପରମାଣୁକେନ୍ଦ୍ରର ଅନ୍ତରୀଣ ଜଗତର ଏକ ନୂଆ କବାଟ ଖୋଲିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଏହା ଆମ ବିଶ୍ୱକୁ ବୁଝିବାରେ ଏକ ବଡ ପଦକ୍ଷେପ। ଯୁବ ପିଢ଼ୀର ଉତ୍ସାହ ଓ ଜିଜ୍ଞାସା ହିଁ ଆଗାମୀକାଲର ଏପରି ବଡ ବଡ ଆବିଷ୍କାରର ମୂଳଦୁଆ ପକାଇବ।
GRETA to Open a New Eye on the Nucleus
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-08-08 15:00 ରେ, Lawrence Berkeley National Laboratory ‘GRETA to Open a New Eye on the Nucleus’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।