ପୁରସ୍କାର ଓ ଶାସ୍ତି: କିଏ କ’ଣ ଶିଖେ? – MIT ର ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନ
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ସ୍କୁଲରେ ଭଲ କାମ କଲେ ଶିକ୍ଷକମାନେ ଆମକୁ ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତି, କେତେବେଳେ ପୁରସ୍କାର ବି ଦିଅନ୍ତି। ଏହା ଆମକୁ ଆହୁରି ଭଲ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ। କିନ୍ତୁ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି, ଯଦି ଭୁଲ କଲେ ଶାସ୍ତି ମିଳେ, ତେବେ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ କିପରି ଶିଖେ? ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ଟ୍ରାଫିକ୍ ନିୟମ ଭାଙ୍ଗିଲେ ଜରିମାନା ଲାଗେ, ତେବେ ଆମେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେହି ଭୁଲରୁ କିପରି ବଞ୍ଚିବା ଶିଖୁ?
ମାସାଚୁସେଟ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (MIT) ର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଖୋଜିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ୨୦ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୫ ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ, ମଣିଷର ମସ୍ତିଷ୍କ କେବଳ ପୁରସ୍କାରରୁ ନୁହେଁ, ଶାସ୍ତିରୁ ମଧ୍ୟ କିପରି ଶିଖେ। ଏହି ଗବେଷଣା ଆମକୁ ବିଜ୍ଞାନର ଜଗତରେ ଏକ ନୂତନ ଦିଗ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଛି, ଯାହା ପିଲା ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଗ୍ରହୀ ହୋଇପାରେ।
ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ:
ଆମେ ଯେତେବେଳେ କୌଣସି କାମ କରୁ, ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ଭିତରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚାଲେ। MIT ର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଦେଖାଇଛନ୍ତି ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଆମେ କୌଣସି ଭୁଲ କରୁ, ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶ, ଯାହାକୁ “ଡୋପାମାଇନ୍ ନ୍ୟୁରନ୍” କୁହାଯାଏ, ତାହା କିଛି ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସଙ୍କେତ ପଠାଏ। ଏହି ସଙ୍କେତଗୁଡ଼ିକ ଆମକୁ ସେହି ଭୁଲଟିକୁ ମନେ ରଖିବାକୁ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାହାକୁ ନକରିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଶାସ୍ତିର ଭୂମିକା:
କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଶାସ୍ତି ଆମକୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ଜଣେ ଛାତ୍ର ପରୀକ୍ଷାରେ ଫେଲ୍ ହୋଇଯାଏ, ତେବେ ସେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଅଧିକ ପରିଶ୍ରମ କରି ପାଠ ପଢିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ। ଏହି ଶାସ୍ତି ତାକୁ ନିଜର ଅଧ୍ୟୟନର ଧାରା ବଦଳାଇବାକୁ ଏବଂ ଭଲ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦିଏ। MIT ର ଗବେଷଣା ଦର୍ଶାଏ ଯେ, ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ଏହି ଭୁଲରୁ ମଧ୍ୟ କିଛି ଶିଖେ, ଯାହା ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆମକୁ ଭଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ:
ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଇବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଯେ, ବିଜ୍ଞାନ କେବଳ ଗ୍ରନ୍ଥ ପାଠ କରିବା ନୁହେଁ, ବରଂ ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବା। ଯେତେବେଳେ ପିଲାମାନେ ଜାଣିବେ ଯେ, ସେମାନଙ୍କର ମସ୍ତିଷ୍କ କିପରି ଶାସ୍ତିରୁ ଶିଖେ, ତେବେ ସେମାନେ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଆଗ୍ରହୀ ହେବେ। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଜଟିଳ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଖୋଜିବାକୁ ଏବଂ ନିଜେ ଗବେଷଣା କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ।
ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା:
- ଭୁଲରୁ ଶିଖନ୍ତୁ: କେବେବି ଭୁଲ କରିବାକୁ ଭୟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଭୁଲଗୁଡ଼ିକ ଆମକୁ ଶିଖିବା ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଭଲ କରିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
- କୌତୂହଳୀ ହୁଅନ୍ତୁ: ପ୍ରତିଦିନ ନୂଆ କିଛି ଶିଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ। ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରନ୍ତୁ ଏବଂ ଉତ୍ତର ଖୋଜନ୍ତୁ।
- ବିଜ୍ଞାନ ଏକ ମଜାଳିଆ ବିଷୟ: ବିଜ୍ଞାନ କେବଳ ପୁସ୍ତକରେ ନାହିଁ, ବରଂ ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଆଖପାଖରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକର କାରଣ ଖୋଜନ୍ତୁ।
MIT ର ଏହି ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନ ଆମକୁ ଏକ ଗଭୀର ସତ୍ୟ ବୁଝାଇଛି: ମଣିଷର ମସ୍ତିଷ୍କ କେବଳ ପୁରସ୍କାରରୁ ନୁହେଁ, ଶାସ୍ତିରୁ ମଧ୍ୟ ଶିଖେ। ଏହି ଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଆଗ୍ରହୀ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାକୁ ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଦ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
ଏଆଇ ସମ୍ବାଦ ଦେଇଛି।
Google Gemini ରୁ ଉତ୍ତର ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି:
2025-08-20 20:45 ରେ, Massachusetts Institute of Technology ‘Learning from punishment’ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଦୟାକରି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ସୂଚନା ସହ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଲେଖା ଲେଖନ୍ତୁ, ଯାହା ପିଲା ଏବଂ ଛାତ୍ରମାନେ ବୁଝିପାରିବେ ଏବଂ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନରେ ଆଗ୍ରହୀ କରିବ। ଦୟାକରି କେବଳ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।